Η Μαρία Παπανικολάου ολοκλήρωσε πρώτα σπουδές στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια σπούδασε γλυπτική στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών στην Ολλανδία. Το 2011 έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών της Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και το 2022 υποστήριξε τη διδακτορική της  διατριβή στην ίδια σχολή με αντικείμενο τις καλλιτεχνικές πρακτικές στον δημόσιο χώρο. Έχει βραβευτεί με το Open Call Prize στη Μπιενάλε Κινούμενης Εικόνας στην Φρανκφούρτη (2015), με την υποτροφία του Ιδρύματος Fulbright (2016) και το 2018 με το βραβείο ARTWORKS. Ατομικές εκθέσεις: annexM (Μέγαρο Μουσικής, 2023), Filmhuis Den Haag (Χάγη, 2008) και Expodium, (Ουτρέχτη, 2007). Συμμετοχή σε άλλες εκθέσεις ενδεικτικά: Still Here Tomorrow (ΚΠΙΣΝ, 2019), Athens Adhocracy (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, 2015), Εκ νέου: Μια νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών (ΕΜΣΤ, 2013).