Η καρδιακή ανεπάρκεια αναφέρεται σε απώλεια ή δυσλειτουργία του καρδιακού μυός. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, την αδυναμία της καρδιάς να αντλήσει επαρκή ποσότητα αίματος, ώστε να καλύψει τις μεταβολικές ανάγκες του οργανισμού, επηρεάζοντας σημαντικά το  άτομο· συχνά το οδηγεί σε αναπηρία με συμπτώματα όπως η δύσπνοια, η κόπωση, η αδυναμία στις καθημερινές δραστηριότητες και τα οιδήματα στα άκρα. Τις επόμενες δεκαετίες η εμφάνιση (επιπολασμός) της καρδιακής ανεπάρκειας αναμένεται να αυξηθεί λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της προόδου στην καρδιολογία με την οποία αυξάνεται η επιβίωση από καρδιολογικά προβλήματα. Μεγάλες μελέτες καταδεικνύουν την καρδιακή ανεπάρκεια το ίδιο κακοήθη με τις περισσότερες μορφές καρκίνου και ο χρόνος επιβίωσης από τη διάγνωση συχνά, δεν ξεπερνά τα 5 χρόνια. Οι ασθενείς εμφανίζουν συχνά οξέα συμβάντα τα οποία είναι απειλητικά για τη ζωή και χρειάζονται νοσηλεία, από τα αρχικά κιόλας στάδια του συνδρόμου. Η ποιότητα ζωής των ατόμων με καρδιακή ανεπάρκεια και της οικογένειάς τους επηρεάζεται σημαντικά και το κόστος σε ατομικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο είναι τεράστιο. Δυστυχώς, η σοβαρότητα του συνδρόμου υποτιμάται, καθώς υπάρχει άγνοια του γενικού πληθυσμού και έλλειψη ενημέρωσης.

Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί σοβαρό πρόβλημα της δημόσιας υγείας, και υπολογίζεται στην Κύπρο, σύμφωνα με τον γενικό πληθυσμό, να υπάρχουν περίπου 20000 άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια. Δυστυχώς, τα περισσότερα αδιάγνωστα. Αυτό συμβαίνει γιατί αφορά κυρίως σε ηλικιωμένο πληθυσμό και σε άτομα με συννοσυρότητες. Αυτό δυσκολεύει τη διάγνωση και συχνά τα συμπτώματα αποδίδονται σε άλλα προβλήματα υγείας ή ακόμη και σε συμπτώματα γήρανσης. Πρέπει, όμως να γίνει κατανοητό ότι ένα άτομο δεν γερνάει και δεν επιδεινώνεται η κατάστασή του σε ένα ή δυο μήνες. Δηλαδή, εάν ένα άτομο ανέβαινε μια σκάλα ή έκανε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα/διαδρομή, δεν αναμένεται να σταματήσει ή να «γεράσει» σε ένα μήνα. Επιπλέον, οποιοδήποτε σύμπτωμα «ξαφνικής δύσπνοιας» (δυσκολίας στην αναπνοή), είτε σε δραστηριότητα, είτε κατά την κατάκλιση, πρέπει να διερευνάται.

Η πρόληψη και η αυτοφροντίδα της καρδιακής ανεπάρκειας φαίνονται να έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διαχείρισή της. Η έλλειψη αυτοφροντίδας και αυτoδιαχείρισης παραμένει η συχνότερη αιτία επανεισαγωγών. Οι μελέτες, καθώς και επιτυχημένα συστήματα υγείας, δείχνουν ως αποτελεσματικά τα προγράμματα διαχείρισης με διεπιστημονικές ομάδες και εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας στην καρδιακή ανεπάρκεια.  Το Τμήμα Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου στηρίζει τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια και τους φροντιστές τους διαμέσου του προγράμματος «SupportHeart”. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν εξειδικευμένοι νοσηλευτές, φυσιοθεραπευτές και καρδιολόγοι στην καρδιακή ανεπάρκεια και γίνεται σε συνεργασία με τις καρδιολογικές κλινικές των νοσοκομείων Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και του American Medical Center/American Heart Institute και τους συνδέσμους Καρδιοπαθών Λευκωσίας και Λάρνακας.

Το πρόγραμμα προσφέρεται δωρεάν σε όλους τους συμμετέχοντες και στοχεύει στη στήριξη των ατόμων και των φροντιστών τους για την καλύτερη διαχείριση της καρδιακής ανεπάρκειας και τη βελτίωση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής τους.

Το πρόγραμμα συντονίζει η Δρ Αικατερίνη Λαμπρινού, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Για περισσότερες πληροφορίες και δήλωση ενδιαφέροντος συμμετοχής επικοινωνείστε με τη γραμματεία του Τμήματος Νοσηλευτικής στο τηλ 2500 2481.

Δρος Αικατερίνης Λαμπρινού

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Τμήμα Νοσηλευτικής

Past – Chair (CCNAP), Association of Cardiovascular Nursing and Allied Professions, European Society of Cardiology