Οι καινοτόμες δράσεις φροντίδας ψυχικής υγείας ανά το Παγκύπριο και σχετικά ερευνητικά δεδομένα, παρουσιάστηκαν σε ημερίδα ενημέρωσης που συνδιοργάνωσαν το Τμήμα Νοσηλευτικής και η Βιβλιοθήκη του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) προς την ακαδημαϊκή κοινότητα και το κοινό, στο πλαίσιο των εορτασμών για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε, με μεγάλη επιτυχία, στις 7 Οκτωβρίου 2021 στο κτήριο Τάσσος Παπαδόπουλος του ΤΕΠΑΚ, στη Λεμεσό.

Η Παγκόσμια Ημέρας Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου και έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα που άπτονται της ψυχικής υγείας. Σε κάθε επέτειο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αφιερώνει την ημέρα αυτή σε έναν συγκεκριμένο στόχο. Ο φετινός στόχος είναι «Φροντίδα Ψυχικής Υγείας για Όλους: Ας το κάνουμε πραγματικότητα». Αυτό ήταν και το θέμα της παρούσας ημερίδας.

Το μήνυμα του ΠΟΥ επισημαίνει τον σοβαρό αντίκτυπο της πανδημίας στην ψυχική υγεία των ανθρώπων, αναφέροντας ότι κάποιες ομάδες του πληθυσμού συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών υγείας  και των υπολοίπων εργαζομένων στην πρώτη γραμμή, των μαθητών και των φοιτητών, των ανθρώπων που ζουν μόνοι τους και εκείνων με προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας επιβαρύνθηκαν ιδιαιτέρως. Ταυτόχρονα, επισημαίνεται πως οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας και οι υπηρεσίες αντιμετώπισης νευρολογικών προβλημάτων και προβλημάτων που σχετίζονται με τη χρήση ουσιών διαταράχθηκαν.

Παρόλα τα προβλήματα, όμως, ο ΠΟΥ επισημαίνει ότι υπάρχει χώρος για αισιοδοξία, καθώς στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Συνόδου για την Υγεία τον Μάιο, οι κυβερνήσεις από ολόκληρο τον κόσμο αναγνώρισαν την ανάγκη να αυξηθεί ο αριθμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας υψηλής ποιότητας, σε όλα τα επίπεδα φροντίδας, τονίζοντας μάλιστα πως κάποιες χώρες έχουν βρει νέους τρόπους για να παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ψυχικής υγείας στους πολίτες τους.

Στη φετινή καμπάνια για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ο ΠΟΥ θα προβάλει τέτοιες προσπάθειες από κάποια κράτη και ταυτόχρονα μας καλεί να προβάλουμε τις θετικές πτυχές των δικών μας δράσεων, ώστε να εμπνεύσουμε τους άλλους. 

Στο πλαίσιο αυτό, στην ημερίδα του ΤΕΠΑΚ παρουσιάστηκαν οι καινοτόμες δράσεις φροντίδας ψυχικής υγείας ανά το Παγκύπριο, σχετικά ερευνητικά δεδομένα, ενώ έγινε και παρουσίαση  του λογοτεχνικού βιβλίου του Κώστα Λυμπουρή, «Αθαλάσσα», το οποίο παρουσιάζει τη ζωή στην Κύπρο από την ανεξαρτησία μέχρι και την εισβολή του 1974, με επίκεντρο τη ζωή μέσα στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της Αθαλάσσας.

Την Ημερίδα άνοιξε ο Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του ΤΕΠΑΚ,  Καθηγητής Παντελής Κελίρης, ο οποίος αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα της ισορροπίας μεταξύ της σωματικής και της ψυχικής υγείας για την προσωπική ευεξία και ανάπτυξη, υπογραμμίζοντας, παράλληλα, τις φιλοσοφικές απαρχές της θεώρησης αυτής. Παράλληλα, αναφέρθηκε στον περίτεχνο τρόπο με τον οποίο περιγράφονται επίκαιρα ζητήματα φροντίδας ψυχικής υγείας στο βιβλίο «Αθαλάσσα» και πώς η αναφορά σε αυτά εναρμονίζεται αριστοτεχνικά με τα γεγονότα της εποχής στην οποία εξελίσσεται το εν λόγω αφήγημα

Χαιρετισμό παρέθεσε και ο Διευθυντής της Βιβλιοθήκης του ΤΕΠΑΚ, κ. Μάριος Ζέρβας, ο οποίος επεσήμανε τη σχέση λογοτεχνίας και επιστήμης, ενώ αναφέρθηκε και στη σπουδαιότητα της Βιβλιοθήκης στο επιστημονικό έργο των Σχολών, αλλά και στη στήριξη δράσεων επικοινωνίας μεταξύ του Πανεπιστημίου και της Κοινότητας.

Στη συνέχεια, η Πρόεδρος του Τομέα Ψυχικής Υγείας του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών, Δρ Μαρία Χριστοδούλλου – Φελλά, επισήμανε τον αντίκτυπο της πανδημίας στην ψυχική υγεία του πληθυσμού και επισήμανε την ανάγκη για περισσότερους και καλύτερα εκπαιδευμένους Νοσηλευτές Ψυχικής Υγείας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτών. Επίσης, αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο το βιβλίο «Αθαλάσσα» καταφέρνει να μας ταξιδέψει σε μια άλλη εποχή όπου το Νοσοκομείο Αθαλάσσας είχε τον χαρακτήρα του ασύλου, ενώ δεν παρέλειψε να τονίσει η ίδια τη σπουδαιότητα του κινήματος της αποασυλοποίησης για τη βελτίωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Χαιρετισμό, επέδωσε και η Αναπληρώτρια Διευθύντρια των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του ΟΚΥΠΥ, κ. Παναγιώτα Καΐμη, η οποία αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα του εορτασμού της επετείου της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας και στην ανάγκη συνεχούς βελτίωσης των προσφερόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Ακολουθώντας την κ. Καΐμη, η Πρόεδρος του Τμήματος Νοσηλευτικής, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Ψυχικής Υγείας Μαρία Καρανικολά αναφέρθηκε στις δράσεις του ΤΕΠΑΚ που υλοποιήθηκαν με στόχο τη στήριξη της ακαδημαϊκής κοινότητας και των επαγγελματιών υγείας σε θέματα ψυχικής υγείας, αλλά και στα ερευνητικά έργα που υλοποιούνται τα τελευταία χρόνια στο Τμήμα Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ στον τομέα της ψυχικής υγείας. Επίσης, δεν παράλειψε να υπογραμμίσει τη σπουδαιότητα της τέχνης και της λογοτεχνίας στην ενίσχυση της ευαισθησίας και της ενσυναίσθησης των επαγγελματιών υγείας όλων των ειδικοτήτων.

Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε από τη διδακτορική φοιτήτρια του Τμήματος Νοσηλευτικής, κ. Άννα Χατζηιωάννου,  το πρωτόκολλο δημιουργίας της ομάδας αυτοβοήθειας ατόμων με διπολική διαταραχή ΜοΒ, η οποία συστάθηκε στο πλαίσιο της μελέτης  «Management Of My Bipolarity», της οποίας είναι και η κύρια ερευνήτρια. Επισημαίνεται ότι πρόκειται για την πρώτη ελληνόφωνη ομάδα αυτό-βοήθειας ατόμων με διπολική διαταραχή στην Κύπρο και στην Ελλάδα.

Στη συνέχεια,  η εκπρόσωπος και μία εκ των τριών συντονιστών της ομάδας αυτής, κ. Πόλυ Γρηγορα μίλησε για τις εμπειρίες των μελών της ομάδας αυτοβοήθειας από τη νοσοκομειακή νοσηλεία, καθηλώνοντας το κοινό με την αμεσότητα και τη βαρύτητα των αφηγήσεών της.

Στο τελευταίο μέρος της ημερίδας, ο  Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Πρόεδρος της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών Ανδρέας Δημητρίου παρουσίασε το βιβλίο «Αθαλάσσα».  Ο Δρ. Δημητρίου επισήμανε τα διαφορετικά επίπεδα ανάγνωσης του αφηγήματος: (α) τη ζωή των πρωταγωνιστών, (β)  τις διαπλεκόμενες ζωές εντός και εκτός του ιδρύματος, (γ) το πολιτικό κλίμα και την πολιτική ζωή του τόπου, (δ) το πολιτικό κλίμα και την πολιτική ζωή της εποχής, θυμίζοντας στο κοινό πως οι τέσσερις αυτοί κόσμοι είναι περίτεχνα κτισμένοι στο βιβλίο, ώστε σε κάθε σελίδα του να νομίζει ο αναγνώστης ότι παρακολουθεί τους πρωταγωνιστές να ζουν τη ζωή τους και να συνομιλούν ως ένα θεατρικό έργο σε εξέλιξη. Μάλιστα, ο Δρ. Δημητρίου ανέδειξε μέσα από την παρουσίασή του την ουσιαστική τοποθέτηση του συγγραφέα ότι τελικά η «τρέλα» διέπει την πολιτική ζωή εντός και εκτός του ιδρύματος, έτσι που τα σύνορα που χωρίζουν το «τρελοκομείο» από τον έξω κόσμο να μην υπάρχουν.  Η επισήμανση του βαθιά ανθρωπιστικού έργου των επαγγελματιών ψυχικής υγείας της εποχής, έγινε μέσα από την ανάγνωση αποσπασμάτων του βιβλίου από τον διδακτορικό φοιτητή του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ, κ. Λένο Χατζημιληδώνη και με τον τρόπο αυτό έγινε η λήξη της ημερίδας.

Κατά τη διεξαγωγή της ημερίδας τηρήθηκαν όλες οι πρόνοιες των υγειονομικών πρωτοκόλλων.