Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι ένα σοβαρό πρόβλημα της δημόσιας υγείας με υψηλή θνητότητα και θνησιμότητα. Τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια συχνά έχουν κακή ποιότητα ζωής σχετιζόμενη με την υγεία, ακόμη και όταν ακολουθούν μοντέρνες και εξελιγμένες θεραπείες. Αφορά συνήθως σε ηλικιωμένα άτομα και η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί το συχνότερο αίτιο εισαγωγών των ηλικιωμένων στο νοσοκομείο. Η αύξηση του πληθυσμού των ηλικιωμένων, η έγκαιρη και βελτιωμένη αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου και η παράταση της επιβίωσης των ατόμων με καρδιαγγειακές παθήσεις οδηγούν σε αύξηση της εμφάνισης της καρδιακής ανεπάρκειας δημιουργώντας προκλήσεις στους επαγγεματίες υγείας οι οποίοι πρέπει να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τα προβλήματα ενός πληθυσμού με υψηλό ποσοστό συννοσηροτήτων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η οστεοαρθρίτιδα. Συχνά, μη ειδικά σημεία και συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας συγκαλύπτονται από αυτά άλλων χρόνιων μη-καρδιολογικών νοσημάτων, δημιουργώντας δυσκολίες στη διάγνωση, την έγκαιρη έναρξη της θεραπείας και τη διαχείριση του συγκεκριμένου πληθυσμού.

 Η καρδιακή ανεπάρκεια, λόγω της συχνότητας της στον ηλικιωμένο πληθυσμό, θεωρείται από κάποιους ως γηριατρικό νόσημα. Η συννοσηρότητα, τα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα και η ευθραστότητα καθιστούν την καρδιακή ανεπάρκεια ως ένα πολύπλοκο σύνδρομο. Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς οι οποίοι λαμβάνουν φροντίδα μόνο από τους καρδιολόγους, ακόμη και σε εξειδικευμένες κλινικές καρδιακής ανεπάρκειας, είναι δυνατό να μη λαμβάνουν την απαραίτητη φροντίδα για άλλες συννοσυρότητες που συνυπάρχουν, όπως είναι η οστεοαρθρίτιδα και η κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη είναι συχνή στα ηλικιωμένα άτομα και στα ατομα με καρδιακή ανεπάρκεια και σχετίζεται με μειωμένη λειτουργικότητα και αυξημένη θνητότητα. Παρά τις εκτιμήσεις ότι η κατάθλιψη παρατηρείται σε υψηλό ποσοστό στα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια, συχνά παραμένει αδιάγνωστη και αθεράπευτη. Εξάλλου τα συμπτώματα κατάθλιψης μπορούν να μοιάζουν με σωματικά συμπτώματα, όπως είναι οι διαταραχές ύπνου, η κόπωση και η έλλειψη συγκέντρωσης. Η πορεία της καρδιακής ανεπάρκειας χαρακτηρίζεται από οξέα επεισόδια, τα οποία μπορεί να είναι πολύ σοβαρά και να επιφέρουν ακόμη και το θάνατο. Μετά από κάποιο επεισόδιο, το άτομο είναι δυνατό να επανέλθει σχεδόν στην ίδια προηγούμενη κατάσταση, αλλά με φθίνουσα πορεία. Η επιδεινούμενη φυσική-σωματική κατάσταση οδηγεί στα τελικά στάδια της καρδιακής ανεπάρκειας με σοβαρό περιορισμό της λειτουργικότητας του ατόμου λόγω των συμπτωμάτων δύσπνοιας, κόπωσης και κατακράτησης υγρών. Η σωματική κόπωση και ο περιορισμός της λειτουργικότητας, καθώς και ο κίνδυνος επικείμενου θανάτου επηρεάζει όλες τις οντότητες του ατόμου με καρδιακή ανεπάρκεια και αυτές αφορούν στην ψυχική, κοινωνική και πνευματική του διάσταση.

Για την παροχή ολιστικής και οργανωμένης μακροχρόνιας φροντίδας των ασθενών αυτών είναι σημαντική η συγκρότηση διεπιστημονικών ομάδων αποτελούμενων από εξειδικευμένους καρδιολόγους, γενικούς ιατρούς, νοσηλευτές, και άλλους επαγγελματίες υγείας. Ο ρόλος της διεπιστημονικής ομάδας  περιλαμβάνει τη συντονισμένη και αποτελεσματική  ανταπόκριση στις ανάγκες των ατόμων με καρδιακή ανεπάρκεια, ‘ώστε αυτά να λαμβάνουν τη βέλτιστη φροντίδα με το μικρότερο δυνατό κόστος.

Επιστημονική ομάδα του Τμήματος Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, με συντονίστρια τη Δρα Αικατερίνη Λαμπρινού, σε συνεργασία με το Συνδεσμο Καρδιοπαθών Λευκωσίας, δημιούργησαν το πρόγραμμα υποστήριξης ατόμων με καρδιακή ανεπάρκεια και των φροντιστών τους (SupportHeart),  με στόχο την καλύτερη διαχείριση της νόσου και τη διατήρηση ή/και βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Η ομάδα αποτελείται από εξειδικευμένους νοσηλευτές και φυσιοθεραπευτές στην καρδιακή ανεπάρκεια, σε συνεργασία με εξειδικευμένους καρδιολόγους. Το πρόγραμμα προσφέρεται δωρεάν σε όλα τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια και τους φροντιστές τους που επιθυμούν να συμμετάσχουν. Για περισσότερες πληροφορίες και για συμμετοχή στο πρόγραμμα μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Σύνδεσμο Καρδιοπαθών Λευκωσίας και τη Γραμματεία του Τμήματος Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (25002481)

Της Δρος Αικατερίνης Λαμπρινού,

Αναπληρώτριας Καθηγήτριας,

Τμήματος Νοσηλευτικής, Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου