Από την αρχή του εαρινού ακαδημαϊκού εξαμήνου, τον Ιανουάριο του 2017, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσει το νέο του λογότυπο, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου, τυποποιημένου συστήματος για την οπτική του ταυτότητα, με απώτερο στόχο να προβάλει το όραμα, τη φιλοσοφία, τις αξίες και την αποστολή του. Οι Πρυτανικές Αρχές ανέθεσαν τη μελέτη και τον σχεδιασμό της νέας ταυτότητας του Πανεπιστημίου στο Ερευνητικό Εργαστήριο Σημειωτικής και Οπτικής Επικοινωνίας του Τμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ανάθεσης η νέα ταυτότητα θα έπρεπε να διακρίνεται για την καλλιτεχνική της αρτιότητα, την αισθητική της, να είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, σύγχρονη και να εγγυάται την οπτική συνοχή και ευελιξία του λογότυπου σε διάφορες εφαρμογές και μέσα, χωρίς περιορισμούς. Η ανάγκη για την αλλαγή του λογότυπου θεωρήθηκε επιβεβλημένη, καθώς ήταν απαραίτητο να επιλυθούν ποικίλα σχεδιαστικά και άλλα προβλήματα επικοινωνίας, τα οποία διαχρονικά εντοπίζονταν στο προηγούμενο λογότυπο. Το εν λόγω λογότυπο απεικόνιζε την προτομή μιας γυναίκας παρμένη από ψηφιδωτό που βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο του Κουρίου στη Λεμεσό και στην οποία αναγράφεται η αρχαιοελληνική επιγραφή «ΚΤΙΣΙΣ». Ως κύριο πρόβλημα θεωρήθηκε η αυθαίρετη και η επαναλαμβανόμενη χρήση της συγκεκριμένης ψηφιδωτής μορφής σε εταιρικές εικόνες άλλων Οργανισμών και Φορέων, καθώς και η αδυναμία της κατοχύρωσης πνευματικών δικαιωμάτων. Τα γραφιστικά και τυπογραφικά προβλήματα που εντοπίστηκαν στο προηγούμενο λογότυπο αφορούσαν στην αναγνωσιμότητα, την ερμηνεία της εικόνας, τη συνέπεια και την προσαρμογή σε ευρύ φάσμα εφαρμογών, καθώς και στην απουσία οδηγού χρήσης (brand manual) με κατευθυντήριες οδηγίες διαχείρισης.

Η ομάδα του Ερευνητικού Εργαστηρίου Σημειωτικής και Οπτικής Επικοινωνίας, σε συνεργασία με το Γραφείο Eπικοινωνίας και Προβολής, εργάστηκε επίπονα για περισσότερα από δύο χρόνια προτείνοντας διάφορες λύσεις, με πρωταρχικό άξονα τους βασικούς κανόνες του γραφιστικού σχεδιασμού και τις σύγχρονες τάσεις στην εξέλιξη των λογότυπων, όπως προέκυψαν από την αρχική μελέτη. Οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές του σχεδιασμού αφορούσαν στην απλοποίηση, τις λιτές και ευδιάκριτες φόρμες, τη διαχρονικότητα, την ευελιξία στην προσαρμογή σε ποικίλες εφαρμογές, ψηφιακά μέσα και μεγέθη, στη λειτουργικότητα, την άμεση αναγνώριση και τη μετάδοση σαφών μηνυμάτων. Η ομάδα, η οποία εργάστηκε άοκνα υποβάλλοντας αξιόλογες δημιουργικές προτάσεις, αποτελείτο από τη Σόνια Ανδρέου, τον Θησέα Μουζουρόπουλο, τον Άγγελο Παναγίδη, τον Όμηρο Παναγίδη και τη Στέφανη Στυλιανού. Το λογότυπο που επικράτησε τελικά έχει σχεδιαστεί από τον Αναπληρωτή Καθηγητή και ιδρυτικό μέλος του Ερευνητικού Εργαστηρίου Ευριπίδη Ζαντίδη. Η τυποποίηση του συστήματος, η τελική επεξεργασία (fine-tuning) για τη νέα οπτική ταυτότητα, καθώς και ο σχεδιασμός του εγχειριδίου χρήσης πραγματοποιήθηκαν σε συνεργασία με τον ερευνητικό συνεργάτη του Εργαστηρίου και σύμβουλο σε θέματα οπτικής επικοινωνίας κ. Γιώργο Σουγλίδη.

Το σκεπτικό του σχεδιασμού
Το εργαλείο μέτρησης που κρατάει η γυναικεία μορφή της Κτίσης στο εν λόγω ψηφιδωτό, αποτέλεσε την αφετηρία για τον σχεδιασμό του νέου λογότυπου, κάνοντας έμμεση αναφορά στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο, στον πολιτισμό, καθώς και την ιστορία του τόπου. Μέσα από την επανάληψη, τον αντικατοπτρισμό και την τοποθέτηση του γραμμικού αυτού στοιχείου, δημιουργείται εσκεμμένα στον ενδιάμεσο αρνητικό τους χώρο το γράμμα «Τ», αρχικό της λέξης Τεχνολογικό, ενώ το αρχικό γράμμα «Π» της λέξης Πανεπιστήμιο είναι, επίσης, εμφανές. Το ίδιο συμβαίνει συνειρμικά και στην αγγλική γλώσσα, καθώς το ίδιο στοιχείο ερμηνεύεται οπτικά ως «C» για Cyprus, «U» για University και «T» για Technology. Η συμμετρική σύνθεση του σημείου αντανακλά έννοιες, όπως η ισότητα και η ισορροπία, ενώ οι δύο αντίθετες αγκύλες που προκύπτουν σχεδιαστικά, ερμηνεύονται και ως «ανοικτές πόρτες», σύμβολο για τη φιλοξενία, τη διαφάνεια και την εξωστρέφεια. Το τελικό σχήμα παραπέμπει, με τρόπο αφαιρετικό, σε κλασσικό κίονα που συχνά συνδηλώνει τον ακαδημαϊκό χώρο. Για την υφή του συμβόλου χρησιμοποιείται η μετεξέλιξη της ψηφίδας στη σύγχρονη εποχή, με τη δομική χρήση της στην ψηφιακή εικόνα ως pixel. Η σύνθεση των pixels σχεδιάζεται με τρόπο που να προσδίδει την αίσθηση της κίνησης και της συνέχειας σε έναν ζωντανό πανεπιστημιακό οργανισμό, ενώ η χρωματική τους ποικιλία, υπαινίσσεται τη διαφοροποίηση, την ανοχή, την αρμονία και την αποδοχή της διαφορετικότητας.

Οι χρωματικές επιλογές του λογότυπου βασίζονται στην πλούσια χρωματική γκάμα του ψηφιδωτού της «ΚΤΙΣΙΣ», με το βαθύ σκούρο κόκκινο να παραπέμπει στη μεγαλοπρέπεια και τη δύναμη, το έντονο μπλε στη μεσογειακή θάλασσα που βρέχει την πόλη της Λεμεσού όπου εδρεύει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο, το φωτεινό πράσινο που παραπέμπει στην προώθηση της αειφόρας και της περιβαλλοντικής συνείδησης και το ήρεμο γαλάζιο του ουρανού στην ελευθερία και την οικουμενικότητα.

Όσον αφορά τη γραμματοσειρά επιλέχθηκε η Roboto Slab regular, η οποία πρωτοεμφανίστηκε τον Μάρτιο του 2013 και έχει σχεδιαστεί από τον Christian Robertson, κατόπιν ανάθεσης από την Google. Με γνωρίσματα τις πλινθοειδείς πατούρες (slab-serifs), η συγκεκριμένη γραμματοσειρά χαρακτηρίζεται από γεωμετρικές φόρμες, φιλικές καμπύλες, μεγάλο οφθαλμό και κοίλα, στοιχεία σημαντικά που συνεισφέρουν στην ευαναγνωσιμότητα και στη φυσική και απρόσκοπτη ροή κατά την ανάγνωση. Πρόκειται για μια σύγχρονη γραμματοσειρά ανοικτής πρόσβασης, γεγονός που προσδίδει ευελιξία και διασφαλίζει τις επιτυχημένες εφαρμογές του λογότυπου σε ποικίλα ψηφιακά μέσα, πλατφόρμες, μεγέθη και εφαρμογές. Επιπλέον, ο τυπογραφικός σχεδιασμός και οι φόρμες της συγκεκριμένης γραμματοσειράς συνάδουν σχεδιαστικά με το σύμβολο του νέου λογότυπου, εξασφαλίζοντας μ΄ αυτόν τον τρόπο την οπτική συνάφεια και την αρμονία που είναι απαραίτητα για τη μέγιστη αισθητική και σχεδιαστική απόδοση μηνυμάτων της νέας οπτικής ταυτότητας.

Ευριπίδης Ζαντίδης
Αναπληρωτής Καθηγητής Γραφιστικής Επικοινωνίας
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου