Οκτώβριος: Μήνας ενημέρωσης για την Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία
Παγκοσμίως, από το 2007, ο Οκτώβριος είναι ο μήνας όπου εορτάζεται η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία έχοντας ως απώτερο στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με το συγκεκριμένο πεδίο.
Η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία εστιάζεται στα άτομα με ελάχιστη ή ως καθόλου λειτουργική λεκτική επικοινωνία και τα οφέλη έχουν τεκμηριωθεί εκτενώς σε άτομα με αναπτυξιακές αλλά και επίκτητες διαταραχές επικοινωνίας. Συγκεκριμένα, οι υπάρχουσες ερευνητικές μελέτες αποδεικνύουν ότι η χρήση διαφορετικών μεθόδων Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας με άτομα που εμπίπτουν στην Διαταραχή του Φάσματος του Αυτισμού, σπάνια γενετικά σύνδρομα και εγκεφαλική παράλυση είναι κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη των γλωσσικών, επικοινωνιακών, μαθησιακών και κοινωνικών τους ικανοτήτων. Παρομοίως, άτομα με επίκτητες επικοινωνιακές διαταραχές, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση και νόσος του Πάρκινσον, μπορούν να επωφεληθούν μέσω των διαφόρων μεθόδων και στρατηγικών που εφαρμόζονται στο συγκεκριμένο πεδίο.
Επομένως, η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία αναφέρεται στο σύνολο των διαφόρων μορφών, μεθόδων, στρατηγικών και τεχνικών που χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν, είτε προσωρινά, είτε μόνιμα τα άτομα με περιορισμένη ή καθόλου λειτουργική επικοινωνία. Πρωτεύων στόχος είναι η ανάπτυξη της λεκτικής επικοινωνίας, εάν και εφόσον αυτό είναι εφικτό. Δευτερεύων στόχος είναι η στήριξη των επικοινωνιακών αναγκών του ατόμου μέσω προσωρινών ή μόνιμων μεθόδων επικοινωνίας, αφού η επικοινωνία αποτελεί το θεμελιώδες δικαίωμα του κάθε ανθρώπου. Αξίζει να σημειωθεί πως η επικοινωνία δεν αφορά μόνο τη ζήτηση (π.χ. θέλω νερό) αλλά μια ευρεία γκάμα επικοινωνιακών λειτουργιών όπως άρνηση, αναφορά, έκφραση άποψης, συναισθημάτων, πείραγμα ή αλλιώς αστεϊσμός, διαπραγμάτευση, σχολιασμός κ.ά.
Οι μέθοδοι, οι στρατηγικές και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας για μια συνεχή επικοινωνία, είναι ανεξάντλητες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι όλοι μας χρησιμοποιούμε αρκετούς από αυτούς τους τρόπους στην καθημερινή μας επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας. Μερικά παραδείγματα είναι η βλεμματική επαφή, το έντονο βλέμμα σε ένα επιθυμητό αντικείμενο, τα νεύματα (π.χ. όταν χαιρετάμε με το χέρι μας) και οι κινήσεις του κεφαλιού (π.χ. όταν συμφωνούμε με κάτι το οποίο λέχθηκε). Αυτοί οι τρόποι επικοινωνίας είναι έμφυτοι στον άνθρωπο και χρησιμοποιούνται από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης της επικοινωνίας ενός ατόμου. Για παράδειγμα, το βρέφος χρησιμοποιεί την βλεμματική επαφή και το κλάμα για να επικοινωνήσει. Στο δεύτερο έτος της ζωής τους τα παιδιά χρησιμοποιούν νεύματα και φώνηση για να εκφράσουν την πρόθεση τους για κάτι. Στην πραγματικότητα όμως, τα νεύματα καθώς και άλλοι μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας συνεχίζουν να είναι μέρος της επικοινωνίας μας. Πέραν των πιο πάνω μη βοηθητικών τρόπων επικοινωνίας (unaided communication), το πεδίο της Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας εστιάζεται παράλληλα σε τρόπους επικοινωνίας όπου το άτομο καλείται να χρησιμοποιήσει επιπρόσθετα βοηθήματα. Μερικά παραδείγματα είναι τα εκτυπωμένα βιβλία επικοινωνίας, οι πίνακες επικοινωνίας (π.χ. e-tran frame) και οι συσκευές επικοινωνίας. Απώτερος στόχος όμως είναι η χρήση, τόσο των βοηθητικών όσο και των μη βοηθητικών τρόπων επικοινωνίας, έτσι ώστε να προσφέρεται στο άτομο η κατάλληλη υποδομή για ολική και αποτελεσματική επικοινωνία σε οποιονδήποτε περιβάλλον, χρόνο και περίσταση επιθυμεί να συνομιλήσει με τον συνάνθρωπο του. Παραδείγματος χάρη, ένα άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί την συσκευή επικοινωνίας του κατά τις επικοινωνιακές του συνδιαλλαγές στο σχολείο αλλά όταν βρίσκεται στη θάλασσα θα μπορεί να χρησιμοποιεί το εκτυπωμένο βιβλίο επικοινωνίας.
Συνοψίζοντας, οι διάφοροι μέθοδοι, στρατηγικές και τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας, αποσκοπούν στην αποτελεσματική στήριξη των ατόμων με περιορισμένη ή καθόλου λειτουργική επικοινωνία, έχοντας ως γνώμονα ότι η επικοινωνία είναι δικαίωμα όλων μας. Κατά τη διάρκεια του μήνα Οκτωβρίου, το Τμήμα Επιστημών Αποκατάστασης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου έχει οργανώσει ποικίλες δραστηριότητες (όπως για παράδειγμα η δημιουργία αφίσας και τρίπτυχου) έχοντας ως στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για την Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία.
Δρ. Ηλιάδα Πάμπουλου,
Λέκτορας,
Τμήμα Επιστημών Αποκατάστασης
Στην Κύπρο θα χτυπήσει δυνατά η καρδιά του Παγκόσμιου Πολιτισμού
Οκτώβριος: Μήνας ενημέρωσης για την Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία
Παγκοσμίως, από το 2007, ο Οκτώβριος είναι ο μήνας όπου εορτάζεται η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία έχοντας ως απώτερο στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με το συγκεκριμένο πεδίο.
Η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία εστιάζεται στα άτομα με ελάχιστη ή ως καθόλου λειτουργική λεκτική επικοινωνία και τα οφέλη έχουν τεκμηριωθεί εκτενώς σε άτομα με αναπτυξιακές αλλά και επίκτητες διαταραχές επικοινωνίας. Συγκεκριμένα, οι υπάρχουσες ερευνητικές μελέτες αποδεικνύουν ότι η χρήση διαφορετικών μεθόδων Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας με άτομα που εμπίπτουν στην Διαταραχή του Φάσματος του Αυτισμού, σπάνια γενετικά σύνδρομα και εγκεφαλική παράλυση είναι κομβικής σημασίας για την ανάπτυξη των γλωσσικών, επικοινωνιακών, μαθησιακών και κοινωνικών τους ικανοτήτων. Παρομοίως, άτομα με επίκτητες επικοινωνιακές διαταραχές, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, κρανιοεγκεφαλική κάκωση και νόσος του Πάρκινσον, μπορούν να επωφεληθούν μέσω των διαφόρων μεθόδων και στρατηγικών που εφαρμόζονται στο συγκεκριμένο πεδίο.
Επομένως, η Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία αναφέρεται στο σύνολο των διαφόρων μορφών, μεθόδων, στρατηγικών και τεχνικών που χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν, είτε προσωρινά, είτε μόνιμα τα άτομα με περιορισμένη ή καθόλου λειτουργική επικοινωνία. Πρωτεύων στόχος είναι η ανάπτυξη της λεκτικής επικοινωνίας, εάν και εφόσον αυτό είναι εφικτό. Δευτερεύων στόχος είναι η στήριξη των επικοινωνιακών αναγκών του ατόμου μέσω προσωρινών ή μόνιμων μεθόδων επικοινωνίας, αφού η επικοινωνία αποτελεί το θεμελιώδες δικαίωμα του κάθε ανθρώπου. Αξίζει να σημειωθεί πως η επικοινωνία δεν αφορά μόνο τη ζήτηση (π.χ. θέλω νερό) αλλά μια ευρεία γκάμα επικοινωνιακών λειτουργιών όπως άρνηση, αναφορά, έκφραση άποψης, συναισθημάτων, πείραγμα ή αλλιώς αστεϊσμός, διαπραγμάτευση, σχολιασμός κ.ά.
Οι μέθοδοι, οι στρατηγικές και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας για μια συνεχή επικοινωνία, είναι ανεξάντλητες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι όλοι μας χρησιμοποιούμε αρκετούς από αυτούς τους τρόπους στην καθημερινή μας επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας. Μερικά παραδείγματα είναι η βλεμματική επαφή, το έντονο βλέμμα σε ένα επιθυμητό αντικείμενο, τα νεύματα (π.χ. όταν χαιρετάμε με το χέρι μας) και οι κινήσεις του κεφαλιού (π.χ. όταν συμφωνούμε με κάτι το οποίο λέχθηκε). Αυτοί οι τρόποι επικοινωνίας είναι έμφυτοι στον άνθρωπο και χρησιμοποιούνται από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης της επικοινωνίας ενός ατόμου. Για παράδειγμα, το βρέφος χρησιμοποιεί την βλεμματική επαφή και το κλάμα για να επικοινωνήσει. Στο δεύτερο έτος της ζωής τους τα παιδιά χρησιμοποιούν νεύματα και φώνηση για να εκφράσουν την πρόθεση τους για κάτι. Στην πραγματικότητα όμως, τα νεύματα καθώς και άλλοι μη λεκτικοί τρόποι επικοινωνίας συνεχίζουν να είναι μέρος της επικοινωνίας μας. Πέραν των πιο πάνω μη βοηθητικών τρόπων επικοινωνίας (unaided communication), το πεδίο της Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας εστιάζεται παράλληλα σε τρόπους επικοινωνίας όπου το άτομο καλείται να χρησιμοποιήσει επιπρόσθετα βοηθήματα. Μερικά παραδείγματα είναι τα εκτυπωμένα βιβλία επικοινωνίας, οι πίνακες επικοινωνίας (π.χ. e-tran frame) και οι συσκευές επικοινωνίας. Απώτερος στόχος όμως είναι η χρήση, τόσο των βοηθητικών όσο και των μη βοηθητικών τρόπων επικοινωνίας, έτσι ώστε να προσφέρεται στο άτομο η κατάλληλη υποδομή για ολική και αποτελεσματική επικοινωνία σε οποιονδήποτε περιβάλλον, χρόνο και περίσταση επιθυμεί να συνομιλήσει με τον συνάνθρωπο του. Παραδείγματος χάρη, ένα άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί την συσκευή επικοινωνίας του κατά τις επικοινωνιακές του συνδιαλλαγές στο σχολείο αλλά όταν βρίσκεται στη θάλασσα θα μπορεί να χρησιμοποιεί το εκτυπωμένο βιβλίο επικοινωνίας.
Συνοψίζοντας, οι διάφοροι μέθοδοι, στρατηγικές και τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της Επαυξητικής και Εναλλακτικής Επικοινωνίας, αποσκοπούν στην αποτελεσματική στήριξη των ατόμων με περιορισμένη ή καθόλου λειτουργική επικοινωνία, έχοντας ως γνώμονα ότι η επικοινωνία είναι δικαίωμα όλων μας. Κατά τη διάρκεια του μήνα Οκτωβρίου, το Τμήμα Επιστημών Αποκατάστασης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου έχει οργανώσει ποικίλες δραστηριότητες (όπως για παράδειγμα η δημιουργία αφίσας και τρίπτυχου) έχοντας ως στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για την Επαυξητική και Εναλλακτική Επικοινωνία.
Δρ. Ηλιάδα Πάμπουλου,
Λέκτορας,
Τμήμα Επιστημών Αποκατάστασης
