Της Δρ. Έλενας Καλότυχου
Επίκουρη Καθηγήτρια Χρηματοοικονομικών - Τμήμα Εμπορίου, Χρηματοοικονομικών και Ναυτιλίας, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Μπορεί η αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών να διαδραματίσει ρόλο στην πρόληψη δαπανηρών επεισοδίων διάπραξης παραπτωμάτων;
Ο αυξανόμενος αριθμός σκανδάλων και επεισοδίων απάτης που σημάδεψε τις μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο τα τελευταία χρόνια οδήγησε σε πρωτοφανή αριθμό επιβολών προστίμων. Το κόστος των τραπεζικών παραπτωμάτων ξεπέρασε τα £377 δισεκατομμύρια στερλίνες διεθνώς, μεταξύ των ετών 2012 και 2018, με δυσμενείς επιπτώσεις στη φήμη των τραπεζικών ιδρυμάτων.
Η πρόληψη τραπεζικών παραπτωμάτων αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τις διεθνείς εποπτικές αρχές και τους φορείς χάραξης πολιτικής με πρόσφατη θέσπιση σειράς κανόνων που επικεντρώντουν στην τραπεζική εταιρική κουλτούρα. Η θεμελιώδης ιδέα είναι ότι η σύσταση της κορυφής στη διοίκηση διαμορφώνει τη συμπεριφορά και ηθική κουλτούρα μιας εταιρείας και η ποικιλομορφία των διοικητικών συμβουλίων, με έμφαση στη μεγαλύτερη παρουσία γυναικών, μπορούν να βελτιώσουν τη διακυβέρνηση μιας εταιρείας. Χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Σουηδία έχουν προχωρήσει καθιερώνοντας υποχρεωτικές ποσοστώσεις των δύο φύλων στα διοικητικά συμβούλια. Παρόλη την πρόοδο, είναι ακόμα μακρύς ο δρόμος για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των φύλων στην εταιρική διακυβέρνηση.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα μας που εξετάζει τα πρόστιμα που έχουν υποβληθεί από τους εποπτικούς φορείς των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές τράπεζες κατά την περίοδο 2007-2018, για αδικήματα, όπως η φοροδιαφυγή, ξέπλυμα χρήματος, χειραγώγηση της αγοράς και η απάτη, η μεγαλύτερη εκπροσώπηση των γυναικών στο διοικητικό συμβούλιο μειώνει σημαντικά τη διάπραξη τραπεζικών παραπτωμάτων. Ο μηχανισμός μέσω του οποίου οι γυναίκες επικεφαλής επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των διοικητικών συμβουλίων στην πρόληψη παράνομων συμπεριφορών πηγάζει από την αυξημένη ηθική αντίληψη και αποστροφή προς τον κίνδυνο που τις χαρακτηρίζει, παρά από την καθ’αυτό συμβολή τους στην ποικιλομορφία και στην ύπαρξη ενός ευρύτερου συνόλου δεξιοτήτων.
Στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων στο χρηματιστήριο ευρωπαϊκών τραπεζών που αποτελούν το δείγμα της έρευνας μας, η εκπροσώπηση γυναικών παρουσίασε σταδιακή αύξηση από 10,4% κατά μέσο όρο το 2007 σε 26,1% το 2017. Η παρουσία γυναικών σε ηγετικές θέσεις παρουσιάζει επίσης ανοδική τάση. Οι γυναίκες διευθύνοντες σύμβουλοι αυξήθηκαν από μόλις 1,5% το 2007 σε 7,9% το 2017.
Διάγραμμα 1 : Εκπροσώπηση των γυναικών στα συμβούλια των εισηγμένων στο χρηματιστήριο ευρωπαϊκών τραπεζών
Είναι γεγονός πολιτικές διασυνδέσεις, ομαδικά συμφέροντα, ή ανησυχίες για την σταθερότητα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, καταστούν τις εποπτικές αρχές λιγότερο αμερόληπτες κατά την επιβολή κυρώσεων στις εγχώριες τράπεζες. Στη μελέτη μας, αξιοποιούμε το γεγονός ότι οι εποπτικές αρχές των ΗΠΑ μπορούν να επιβάλουν πρόστιμα όχι μόνο σε τράπεζες που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλες τις συναλλαγές που περνούν μέσω του χρηματοπιστωτικού της συστήματος, και φαίνεται να πλήττουν ιδιαίτερα τα ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μετά την κρίση. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν επιβαρυνθεί με πρόστιμα τέσσερις φορές μεγαλύτερα από τις αντίστοιχες των ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας το 77% των συνολικών προστίμων που επέβαλαν οι αμερικανικές εποπτικές αρχές από το 2008.
Βάσει των ευρημάτων μας, η μεγαλύτερη παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια αντιπροσωπεύει μια ετήσια εξοικονόμηση κόστους τραπεζικών παραπτωμάτων της τάξης των $7.48 εκατομμυρίων. Τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά για το ότι η παρουσία γυναικών στελεχών συμβάλλει στην προώθηση μιας καλύτερης εταιρικής κουλτούρας, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο παραβατικής συμπεριφοράς. Η ανάλυσή μας υπογραμμίζει επίσης ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο στη χαλιναγώγηση παραβάσεων όταν επιτυγχάνεται κρίσιμη μάζα (τρεις γυναίκες) και υποστηρίζονται από άλλες γυναίκες σε ηγετικούς ρόλους.
Εν κατακλείδι, το φύλο έχει σημαντική επίδραση στη στάση των διευθυντικών στελεχών ως προς την επιχειρηματική δεοντολογία και στην ανάληψη κινδύνων. Διαπιστώνουμε επίσης ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη επιρροή στην ορθή εταιρική διακυβέρνηση σε χώρες με υψηλότερο δείκτη ισότητας των φύλων. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την ισότητα των φύλων σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγεία, ωστόσο παραμένει σημαντική η ανισότητα σε τομείς όπως η οικονομική συμμετοχή και η πολιτική χειραφέτηση. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις έγκειται στην αλλαγή των στερεοτύπων και της προκατάληψης στην κοινωνία, τονίζοντας τη σημασία κυβέρνητικών και ρυθμιστικών πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην προώθηση της πολυμορφίας ως προς το φύλο.
Πρόσκληση σε Διαδικτυακό συνέδριο του προγράμματος Media Lab
Της Δρ. Έλενας Καλότυχου
Επίκουρη Καθηγήτρια Χρηματοοικονομικών - Τμήμα Εμπορίου, Χρηματοοικονομικών και Ναυτιλίας, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Μπορεί η αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών να διαδραματίσει ρόλο στην πρόληψη δαπανηρών επεισοδίων διάπραξης παραπτωμάτων;
Ο αυξανόμενος αριθμός σκανδάλων και επεισοδίων απάτης που σημάδεψε τις μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο τα τελευταία χρόνια οδήγησε σε πρωτοφανή αριθμό επιβολών προστίμων. Το κόστος των τραπεζικών παραπτωμάτων ξεπέρασε τα £377 δισεκατομμύρια στερλίνες διεθνώς, μεταξύ των ετών 2012 και 2018, με δυσμενείς επιπτώσεις στη φήμη των τραπεζικών ιδρυμάτων.
Η πρόληψη τραπεζικών παραπτωμάτων αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για τις διεθνείς εποπτικές αρχές και τους φορείς χάραξης πολιτικής με πρόσφατη θέσπιση σειράς κανόνων που επικεντρώντουν στην τραπεζική εταιρική κουλτούρα. Η θεμελιώδης ιδέα είναι ότι η σύσταση της κορυφής στη διοίκηση διαμορφώνει τη συμπεριφορά και ηθική κουλτούρα μιας εταιρείας και η ποικιλομορφία των διοικητικών συμβουλίων, με έμφαση στη μεγαλύτερη παρουσία γυναικών, μπορούν να βελτιώσουν τη διακυβέρνηση μιας εταιρείας. Χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Σουηδία έχουν προχωρήσει καθιερώνοντας υποχρεωτικές ποσοστώσεις των δύο φύλων στα διοικητικά συμβούλια. Παρόλη την πρόοδο, είναι ακόμα μακρύς ο δρόμος για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των φύλων στην εταιρική διακυβέρνηση.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα μας που εξετάζει τα πρόστιμα που έχουν υποβληθεί από τους εποπτικούς φορείς των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές τράπεζες κατά την περίοδο 2007-2018, για αδικήματα, όπως η φοροδιαφυγή, ξέπλυμα χρήματος, χειραγώγηση της αγοράς και η απάτη, η μεγαλύτερη εκπροσώπηση των γυναικών στο διοικητικό συμβούλιο μειώνει σημαντικά τη διάπραξη τραπεζικών παραπτωμάτων. Ο μηχανισμός μέσω του οποίου οι γυναίκες επικεφαλής επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των διοικητικών συμβουλίων στην πρόληψη παράνομων συμπεριφορών πηγάζει από την αυξημένη ηθική αντίληψη και αποστροφή προς τον κίνδυνο που τις χαρακτηρίζει, παρά από την καθ’αυτό συμβολή τους στην ποικιλομορφία και στην ύπαρξη ενός ευρύτερου συνόλου δεξιοτήτων.
Στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων στο χρηματιστήριο ευρωπαϊκών τραπεζών που αποτελούν το δείγμα της έρευνας μας, η εκπροσώπηση γυναικών παρουσίασε σταδιακή αύξηση από 10,4% κατά μέσο όρο το 2007 σε 26,1% το 2017. Η παρουσία γυναικών σε ηγετικές θέσεις παρουσιάζει επίσης ανοδική τάση. Οι γυναίκες διευθύνοντες σύμβουλοι αυξήθηκαν από μόλις 1,5% το 2007 σε 7,9% το 2017.
Διάγραμμα 1 : Εκπροσώπηση των γυναικών στα συμβούλια των εισηγμένων στο χρηματιστήριο ευρωπαϊκών τραπεζών
Είναι γεγονός πολιτικές διασυνδέσεις, ομαδικά συμφέροντα, ή ανησυχίες για την σταθερότητα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, καταστούν τις εποπτικές αρχές λιγότερο αμερόληπτες κατά την επιβολή κυρώσεων στις εγχώριες τράπεζες. Στη μελέτη μας, αξιοποιούμε το γεγονός ότι οι εποπτικές αρχές των ΗΠΑ μπορούν να επιβάλουν πρόστιμα όχι μόνο σε τράπεζες που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλες τις συναλλαγές που περνούν μέσω του χρηματοπιστωτικού της συστήματος, και φαίνεται να πλήττουν ιδιαίτερα τα ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μετά την κρίση. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν επιβαρυνθεί με πρόστιμα τέσσερις φορές μεγαλύτερα από τις αντίστοιχες των ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας το 77% των συνολικών προστίμων που επέβαλαν οι αμερικανικές εποπτικές αρχές από το 2008.
Βάσει των ευρημάτων μας, η μεγαλύτερη παρουσία γυναικών στα διοικητικά συμβούλια αντιπροσωπεύει μια ετήσια εξοικονόμηση κόστους τραπεζικών παραπτωμάτων της τάξης των $7.48 εκατομμυρίων. Τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά για το ότι η παρουσία γυναικών στελεχών συμβάλλει στην προώθηση μιας καλύτερης εταιρικής κουλτούρας, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο παραβατικής συμπεριφοράς. Η ανάλυσή μας υπογραμμίζει επίσης ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο στη χαλιναγώγηση παραβάσεων όταν επιτυγχάνεται κρίσιμη μάζα (τρεις γυναίκες) και υποστηρίζονται από άλλες γυναίκες σε ηγετικούς ρόλους.
Εν κατακλείδι, το φύλο έχει σημαντική επίδραση στη στάση των διευθυντικών στελεχών ως προς την επιχειρηματική δεοντολογία και στην ανάληψη κινδύνων. Διαπιστώνουμε επίσης ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη επιρροή στην ορθή εταιρική διακυβέρνηση σε χώρες με υψηλότερο δείκτη ισότητας των φύλων. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την ισότητα των φύλων σε τομείς όπως η εκπαίδευση και η υγεία, ωστόσο παραμένει σημαντική η ανισότητα σε τομείς όπως η οικονομική συμμετοχή και η πολιτική χειραφέτηση. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις έγκειται στην αλλαγή των στερεοτύπων και της προκατάληψης στην κοινωνία, τονίζοντας τη σημασία κυβέρνητικών και ρυθμιστικών πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην προώθηση της πολυμορφίας ως προς το φύλο.
