Οι επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στην ανθρώπινη υγεία και η ανάγκη για παρεμβατικά μέτρα μείωσης ρίσκου υγείας αναδεικνύονται από τον  Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος – συμβολή έργου ORGANIKO LIFE+ του ΤΕΠΑΚ

Η παρεμβατική μελέτη μείωσης ρίσκου υγείας και του χημικού φορτίου φυτοφαρμάκων σε παιδιά μέσω της συστηματικής διατροφής τους με βιολογικά τρόφιμα του έργου ORGANIKO LIFE+ χρησιμοποιήθηκε σε πρόσφατη ανάλυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΕΑ) για τα φυτοφάρμακα και την ανθρώπινη υγεία. Η μελέτη του ORGANIKO LIFE+ που συντονίστηκε από το Διεθνές Ινστιτούτο Κύπρου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία του ΤΕΠΑΚ αναδείχθηκε από τον ΕΕΑ μαζί με άλλες τέσσερις ευρωπαϊκές μελέτες ως σημαντικές ευρωπαϊκές πρακτικές για τη μείωση χρήσης φυτοφαρμάκων και των αρνητικών τους επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία και στα οικοσυστήματα.

Η ανάλυση της ΕΕΑ εμπίπτει στις πρόσφατες δράσεις ευαισθητοποίησης και περαιτέρω υποστήριξης των ευρωπαϊκών χωρών για αναθεώρηση και τροποποίηση του εθνικού πλαισίου αναφορικά με την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην περίοδο 2023-2027.

Την τελευταία δεκαετία, η Κύπρος κατέχει σταθερά ένα από τα υψηλότερα ποσοστά υπέρβασης των ανώτατων επιπέδων υπολειμμάτων (MRL) για τα φυτοφάρμακα σε τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Για παράδειγμα, το 10% των φρούτων και λαχανικών που ελήφθησαν στη δειγματοληψία του 2020, υπερέβη τα MRL για τα φυτοφάρμακα (EFSA, 2022). Ταυτόχρονα, εκδηλώνεται αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη βιολογική γεωργία στην Κύπρο: η έκταση της γης που αφιερώνεται σε βιολογικές καλλιέργειες διπλασιάστηκε από το 2014 έως το 2021 (Eurostat, 2023).

Αποτελέσματα έργου ORGANIKO LIFE+

• Η μελέτη έδειξε πώς μια βιολογική διατροφή μειώνει σημαντικά τις συγκεντρώσεις φυτοφαρμάκων στο σώμα των παιδιών και συσχετίζεται με σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα οξειδωτικού στρες (Makris et al., 2019).
• Η μετάβαση από μια συμβατική στη βιολογική διατροφή μέσω προγραμμάτων που υποστηρίζουν την εισαγωγή παιδικών γευμάτων με βιολογικά φρούτα και λαχανικά στα σχολεία ήταν οικονομικά και κοινωνικά αποδοτική, υποστηρίζοντας την ευρύτερη εφαρμογή της στην Κύπρο (McKinney and Makris, 2019).

Υποστήριξη πολιτικών υγείας και περιβάλλοντος στη βάση των αποτελεσμάτων του ORGANIKO LIFE+

• Τα ευρήματα της μελέτης ενημέρωσαν τη συνεχιζόμενη διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Βιολογική Γεωργία στην Κύπρο, που αναμένεται να δημοσιευθεί το 2023, το οποίο στοχεύει στην αύξηση της βιολογικής γεωργίας και της κατανάλωσης βιολογικών προϊόντων στην Κύπρο.
• Η ομάδα του έργου ORGANIKO LIFE+ συμμετέχει στη εθνική Τεχνική Επιτροπή Στρατηγικής Farm to Fork του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, η οποία επιβλέπει την εφαρμογή και τον συντονισμό των ενεργειών και μέτρων για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής στρατηγικής Farm to Fork στην Κύπρο.
• Η πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία ανθρώπινης βιοπαρακολούθησης (HBM4EU), η οποία χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα "Ορίζοντας 2020", χρησιμοποίησε τις εργασίες και βιοδείγματα παιδιών που πραγματοποιήθηκαν στο Organiko LIFE+ ως πηγή πληροφοριών και ανάλυσης του σχετικού ρίσκου υγείας για παιδικούς πληθυσμούς διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών (Vicente et al., 2022).
• Το έργο ORGANIKO LIFE+ συμπεριλήφθηκε στη βάση δεδομένων Agroecology Knowledge Hub του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (UN FAO).

Έργο ORGANIKO LIFE+

• Το έργο ORGANIKO LIFE+ είχε ως στόχο να αναδείξει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της βιολογικής γεωργίας και των προϊόντων της έναντι αυτών της συμβατικής γεωργίας. Αυτό περιλάμβανε τη σύγκριση παραμέτρων μεταξύ βιολογικών και συμβατικών καλλιεργειών και τη σύγκριση της έκθεσης σε φυτοφάρμακα και παραμέτρων υγείας σε παιδιά που κατανάλωναν συστηματικά βιολογικά τρόφιμα για 40 ημέρες έναντι μιας αντίστοιχης περιόδου που τα ίδια παιδιά κατανάλωναν συμβατικά τρόφιμα. Η μελέτη διεξήχθη σε περίπου 150 παιδιά ηλικίας 10-12 ετών. Στα δείγματα ούρων που συλλέχθηκαν από τα παιδιά αναλύθηκαν βιοδείκτες φυτοφαρμάκων, καθώς και βιοδείκτες οξειδωτικής βλάβης στο DNA και σε λιπίδια (Makris et al., 2019).

Πηγή

https://www.eea.europa.eu/publications/how-pesticides-impact-human-health/reducing-childrens-exposure-to-pesticides

Αναφορές

EFSA, 2022, ‘National summary reports on pesticide residue analysis performed in 2020’, EFSA Supporting Publications 19(3), EN-7216 (DOI: 10.2903/sp.efsa.2022.EN-7216).

Eurostat, 2023, ‘Organic crop area by agricultural production methods and crops’, Eurostat Data Browser (https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/org_cropar/default/table?lang=en) accessed 23 March 2023.

Makris, K. C., et al., 2019, ‘A cluster-randomized crossover trial of organic diet impact on biomarkers of exposure to pesticides and biomarkers of oxidative stress/inflammation in primary school children’, PLOS ONE 14(9), e0219420 (DOI: 10.1371/journal.pone.0219420).

McKinney, A. and Makris, K., 2019, Ecosystem function restoration study: cost-effectiveness and ecosystem services associated with an organic diet treatment intervention in primary school children of Cyprus, Organiko LIFE+ (http://organikolife.com/wp-content/uploads/2019/10/Ecosystem-function-restoration-study.pdf) accessed 20 February 2023.

Organiko LIFE+, 2019, Layman’s report, Cyprus University of Technology (http://organikolife.com/wp-content/uploads/2019/11/Laymans-report-ENGLISH.pdf) accessed 24 March 2023.

Vicente, J. L., et al., 2022, Indicators using HBM-GVs — additional deliverable report AD5.8: WP5 — translation of results into policy, HBM4EU, Horizon2020 programme, European Commission (https://www.hbm4eu.eu/work-packages/additional-deliverable-5-8-indicators-using-hbm-gvs/) accessed 23 March 2023.

--------------------------------------------

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: 25002398 / konstantinos.makris@cut.ac.cy