Συνεχίζεται για 3η χρονιά ο κύκλος των μαθημάτων επί του αντικειμένου της Νοσηλευτικής Ψυχικής Υγείας του Τμήματος Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, στον οποίο συμμετέχουν ειδικοί βάσει εμπειρίας (expert by experience).

Πρόκειται για μια πρωτοποριακή για τα κυπριακά δεδομένα προσέγγιση συνεργατικής διαμόρφωσης σχεδίου μαθήματος και διεκπεραίωσής του στις επιστήμες υγείας. Συγκεκριμένα, στον σχεδιασμό και στην παράδοση των εν λόγω διαλέξεων συμμετέχουν άτομα τα οποία έχουν διαγνωστεί με σοβαρό ψυχικό νόσημα και συγγενείς τους.

Γενικότερα, μέσα από τη συνεργασία ακαδημαϊκών και ειδικών βάσει εμπειρίας γίνεται μια προσπάθεια να έρθουν σε άμεση επαφή οι μελλοντικοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας με τα άτομα στα οποία θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους.  Η διαφορά με την κλινική εκπαίδευση των φοιτητών που γίνεται στους χώρους των υπηρεσιών ψυχικής υγείας είναι ότι μέσα στο αμφιθέατρο οι ειδικοί βάσει εμπειρίας έχουν οι ίδιοι ρόλο εκπαιδευτή προς τους φοιτητές/φοιτήτριες, και όχι ρόλο δέκτη των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.

Μέσα από μια τέτοια δυναμική, οι ειδικοί βάσει εμπειρίας έχουν τη δυνατότητα να κάνουν παρεμβάσεις προς τους φοιτητές οι οποίες ενδυναμώνουν την ενσυναίσθηση των μελλοντικών επαγγελματιών υγείας. Μάλιστα, από ερευνητικά δεδομένα φάνηκε ότι η συμμετοχή των ειδικών βάσει εμπειρίας επηρεάζει τον βαθμό αποδοχής των ατόμων με ψυχικό νόσημα και προάγει τον αποστιγματισμό τους από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες. Επίσης, σε ένα τέτοιο μαθησιακό περιβάλλον, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες έχουν τη δυνατότητα να θέσουν άμεσα τους προβληματισμούς τους σχετικά με ζητήματα φροντίδας και ποιότητας ζωής και να λάβουν απαντήσεις από αυτούς που έχουν την εμπειρία.

Με τον τρόπο αυτό, η εκπαίδευση που παρέχουν οι ακαδημαϊκοί μέσω των ερευνητικών δεδομένων, συμπληρώνεται με άμεσο τρόπο από τη βιωματική εμπειρία των ατόμων που έχουν έρθει σε επαφή με το υπό μελέτη φαινόμενο.

Αυτή η συνεργατική προσέγγιση των πανεπιστημιακών παραδόσεων αγκαλιάστηκε από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του Τμήματος Νοσηλευτικής, οι οποίοι και οι οποίες εξέφρασαν την ικανοποίησή τους από τον συγκεκριμένο τρόπο εκπαίδευσης στο πλαίσιο ανοιχτής συζήτησης ανατροφοδότησης που έγινε για το θέμα αυτό.  Συγκεκριμένα ανέφεραν: «[...] ήταν κάτι το οποίο βοήθησε πάρα πολύ, ώστε να καταλάβουμε ακριβώς πρώτον τη σημαντικότητα του μαθήματος αλλά και τι θα πει να έχει κάποιος ένα ψυχικό νόσημα από πρώτο χέρι [...] άλλο το να το διαβάζεις ή να το βλέπεις στην πράξη (κλινική εκπαίδευση) και άλλο να έρχεται το άτομο το ίδιο, αυτοπροσώπως, και να σου το εξομολογείται και να σου λέει την ιστορία του πίσω από όλο αυτό.[…].»

Κάποιος άλλος φοιτητής αναφορικά με τον τρόπο που επηρεάζει η παρουσία του ειδικού βάσει εμπειρίας τη μαθησιακή εμπειρία ανέφερε: «Πριν το μάθημά μας δεν γνώριζα αρκετά πράγματα για τη συγκεκριμένη ψυχική νόσο, οπότε μας βοήθησε, τουλάχιστον εμένα προσωπικά, με βοήθησε πάρα πολύ ώστε να απομυθοποιήσω κάποιες λάθος εντυπώσεις που είχα, οι οποίες μου μεταφέρθηκαν από άλλα άτομα. Ο ειδικός βάσει εμπιρίας μας βοήθησε στο να κατανοήσουμε σε μεγάλο βαθμό το τι περνούν τα άτομα που έχουν την ίδια διάγνωση και γενικότερα τα άτομα που πάσχουν από κάποια ψυχική νόσο. Η εμπειρία ήταν πραγματικά απίστευτη, είμαι περήφανη που φοιτώ σε ένα πανεπιστήμιο το οποίο νομίζω ότι είναι το μόνο που έπραξε κάτι τέτοιο στο πλαίσιο του μαθήματος της νοσηλευτικής ψυχικής υγείας. Ελπίζω να συνεχίσει, πιστεύω θα βοηθήσει αρκετά τους φοιτητές και προσθέτει μια ρεαλιστικότητα στο μάθημα, γιατί μπορούμε, έχουμε την ευκαιρία όσα βλέπουμε στη θεωρία να τα ακούμε και από έναν άτομο το οποίο ζει μέσα σε αυτή την πραγματικότητα και αυτή την κατάσταση.»

Ειδικά, μέσα από αυτή τη συνεργασία όχι μόνο ενισχύεται η ποιότητα της μαθησιακής εμπειρίας, αλλά κυρίως προάγεται η επαγγελματική ανάπτυξη και ενδυναμώνεται η ενσυναίσθηση των μελλοντικών επαγγελματικών υγείας, που συνιστά καθοριστική παράμετρο της ποιότητας και της ασφάλειας της παρεχόμενης φορντίδας υγείας.

Παράλληλα, όμως προάγεται και η προσωπική ανάπτυξη των φοιτητών/τριών, όπως φαίνεται από τη μαρτυρία που ακολουθεί: «Θα έλεγα ότι ήταν πολύ όμορφο το ότι είδαμε πώς νιώθει κάποιος που έχει κάποια διαταραχή […] το ότι μας έδειξε ότι μέσα μας υπάρχει δύναμη να το ξεπεράσουμε, αν υπάρχει κάτι που μας απασχολεί. Το ότι μας αφηγήθηκε προσωπικές της εμπειρίες ή ότι μας αφηγήθηκε προσωπικές εμπειρίες άλλων, εμένα προσωπικά με βοήθησε και σε προσωπικό επίπεδο […]. Ότι με έκανε να σας πω και εγώ τη δική μου εμπειρία. Πως το βίωσα όταν δεν ήμουν εγώ καλά, και είναι ένας τρόπος να βοηθήσει και φοιτητές να ανοιχτούν, να δουν ότι δεν είσαι μόνος […].

Οι διαλέξεις του εαρινού και χειμερινού εξαμήνου του ακαδημαϊκό έτους 2024-2025 γίνονται από τις Δρ Κατερίνα Καικούσιη και Δρ Ραφαηλία Ζαβρού υπό τον συντονισμό της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Δρ Μαρία Καρανικόλα. Στις διαλέξεις των μαθημάτων Νοσηλευτικής Ψυχικής Υγείας συμμετέχουν ως ειδικοί βάσει εμπειρίας μέλη της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ), μέλη του παρατηρητηρίου για την Ψυχική Υγεία «ο Αντιφών», του μη κυβερνητικού οργανισμού με τον οποίο ξεκίνησε η συνεργασία αυτή, καθώς και συγγενείς ατόμων με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας.

Αυτός ο συνεργατικός τρόπος διδασκαλίας εμπίπτει στο πρόγραμμα “Συμμετοχή ειδικών βάσει εμπειρίας (experts by experience) στην ανάπτυξη και διδασκαλία κλινικών μαθημάτων στις επιστήμες υγείας”, το οποίο  χρηματοδοτήθηκε μερικώς από εσωτερικό κονδύλι του ΤΕΠΑΚ για την ανάπτυξη παιδαγωγικά καινοτόμου εκπαιδευτικού υλικού και βελτίωση διδακτικών πρακτικών και της μαθησιακής εμπειρίας των φοιτητών/τριών.