Διάφορες τοποθεσίες – Λάνια, Κύπρος
27η Οκτωβρίου 2024 – 1η Δεκεμβρίου 2024
Ώρες Λειτουργίας της Έκθεσης
Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 10.00-18.00 ή κατόπιν ραντεβού
Την έκθεση θα προλογίσει ο Μίμης Σοφοκλέους, Ακαδημαϊκός, Διευθυντής του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου, Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Ερευνών Λεμεσού.
27.10.2024 στις 16:00
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Πολιτιστικής Αποκέντρωσης των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας
Είμαστε στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσουμε την πρωτοποριακή, διεθνή ομαδική έκθεση La Bataille des Vins / Ο Πόλεμος των Κρασιών, σε διάφορες τοποθεσίες στην κοινότητα Λάνιας της Επαρχίας Λεμεσού. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν έργα των Έβελυν Αναστασίου (Κύπρος), Κλίτσα Αντωνίου (Κύπρος), Άντωνης Βολανάκης (Ελλάδα), Jake Chapman (Ηνωμένο Βασίλειο), Ελίνα Ιωάννου (Κύπρος), Στέλιος Καλλινίκου (Κύπρος), Μελίτα Κούτα (Κύπρος), Φάνος Κυριάκου (Κύπρος), Niamh O'Malley (Ιρλανδία), Natacha Antão Moutinho (Πορτογαλία) και Αλέξανδρος Ψυχούλης (Ελλάδα). Η έκθεση υποστηρίζεται με θεωρητικά, ιστορικά και φιλοσοφικά κείμενα των Δρ. Γαβριήλ Κουρέα (Κύπρος), Δρ. Niki Young (Μάλτα) και Δρ. Προκόπης Χρίστου (Κύπρος). Η οργάνωση, παραγωγή και καλλιτεχνική επιμέλεια είναι του Γιώργου Λάζογλου (Κύπρος) και η ιδέα, η έρευνα και η καλλιτεχνική διεύθυνση είναι της Κλίτσας Αντωνίου (Κύπρος).
Ο τίτλος της προτεινομένης έκθεσης προέρχεται από́ το ομοιοκατάληκτο ποίημα La Bataille des Vins (Ο Πόλεμος των Κρασιών 1224), γραμμένο από́ τον Γάλλο ποιητή́ Henri d'Andeli. Το ποίημα περιστρέφεται γύρω από́ τον πρώτο διαγωνισμό́ κρασιού́ που φιλοξένησε ο βασιλιάς Φίλιππος Β ́ της Γαλλίας, γνωστός και ως Φίλιππος-Αύγουστος, ο οποίος σύμφωνα με ιστορικές αναφορές ήταν φανατικός λάτρης του κρασιού́. Ο μονάρχης έστειλε τους αγγελιοφόρους του να συγκεντρώσουν τα καλυτέρα κρασιά́ από́ διάφορες τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο. Ο κριτής, χρησιμοποίησε το μπαστούνι του για να απομακρύνει όλα σχεδόν τα κρασιά σπρώχνοντάς τα κάτω από́ το τραπέζι, επιλέγοντας το κυπριακό́ κρασί́. Ήταν συγκεκριμένα η Κουμανταρία. «Το κρασί́ της Κύπρου», έγραψε ο Henri d’Andeli στο ποίημά́ του, «έλαμψε σαν αστέρι». Ήταν το πλούσιο ηφαιστειογενές και ασβεστολιθικό έδαφος σε συνδυασμό με τον ωκεάνιο πλούτο, τον δυνατό ήλιο και την υγρασία, που συνέβαλαν στη δημιουργία των πρώτων αμπελιών και αργότερα στη γέννηση του κυπριακού Νάματος , της Κουμανταρίας. Από την αρχαιότητα, το κρασί ήταν γνωστό στην Κύπρο και άσκησε σημαντική επιρροή στη ζωή και τη μοίρα των Κυπρίων, καθώς και στην ιστορική εξέλιξη του νησιού.
Η εικαστική έκθεση Ο Πόλεμος των Κρασιών στην κοινότητα της Λάνιας, αποκλίνει από την παραδοσιακή και λαογραφική προσέγγιση της οινοποίησης στην Κύπρο. Αναπτύσσει νέα ερωτήματα σχετικά με την ιστορία, την τέχνη και τη σύγχρονη φιλοσοφία, και επανερμηνεύει τις πρακτικές, τα ζητήματα και τους χώρους, καθώς οι καλλιτέχνες τα επαναπροσδιορίζουν υπό το φως της σύγχρονης δημιουργίας και σκέψης.
Στην συγκεκριμένη έκθεση, η επιμέρους έρευνα της οινοποίησης σε σχέση με το τελικό προϊόν βρίσκει απήχηση στο πλαίσιο του Νέου Υλισμού και του Ρεαλισμού. Αυτά είναι δύο διακριτά κινήματα στις ανθρωπιστικές επιστήμες που οριακά εφάπτονται το ένα με το άλλο, στο σημείο που τείνουν να αναγνωρίσουν τη σημασία της υλικής πραγματικότητας μέσα από πολλαπλούς τρόπους σκέψης. Αγκαλιάζοντας τη θεωρία του Νέο Υλισμού και Ρεαλισμού, ο Dr Niki Young στο δοκίμιό του για τον κατάλογο της έκθεσης, παρουσιάζει τη συσχέτιση του κρασιού με τη θεωρία της Αντικειμενοστραφούς Οντολογίας (OOO). Ενώ το κρασί είναι βέβαιο ότι οφείλει την ύπαρξή του στην ανθρώπινη καλλιέργεια και απόλαυση, οι υποστηρικτές του Νέου Υλισμού και του Ρεαλισμού αμφισβητούν ότι μπορεί να περιοριστεί αποκλειστικά στην ανθρώπινη προοπτική. Η εξέταση του πλήθους των οντοτήτων που εμπλέκονται στην παραγωγή κρασιού, αποκαλύπτει έναν περίπλοκο ιστό πέρα από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Εκτός από τους υποτιθέμενους «συναφείς με τον άνθρωπο» παράγοντες, όπως τα βαρέλια, τους καλλιεργητές και την τεχνολογία, υπάρχουν και άλλοι μη ανθρώπινοι παράγοντες που διαμορφώνονται από το χρόνο, όπως ο ήλιος και το ανάγλυφο της επιφάνειας της γης, ή τα συγκεκριμένα συστατικά του εδάφους που επηρεάζουν τη γεύση, ή τους ζωτικούς οργανισμούς που συντηρούν το αμπέλι και τη ζύμωση.
Σύμφωνα με την προοπτική του Manuel DeLanda, το κρασί αναδύεται ως μια συνάθροιση assemblage, μια πολύπλευρη σύνθεση σχηματιζόμενη από πολυάριθμες οντότητες που εμπλέκονται μεταξύ τους σε μια δημιουργική - αναγεννητική διαδικασία. Η προσέγγιση της διαδικασίας παραγωγής κρασιού ως μια μορφή εδαφικοποίησης territorialization εμπνευσμένη από τους DeLanda και Deleuze, αποτελεί ταυτόχρονα μια αναγνώριση της σχετικής αυτονομίας αυτής της διαδικασίας από την ανθρώπινη σφαίρα - ανθρώπινου παράγοντα. Αυτή η προοπτική ενθαρρύνει μια εστιασμένη εξέταση των διαφόρων οντοτήτων που εμπλέκονται τόσο στη διαδικασία παραγωγής κρασιού όσο και στο ίδιο προϊόν που προκύπτει.
Εξετάζοντας τις πολυαισθητηριακές πτυχές του κρασιού και της αμπελουργίας ως αισθητικό μέσο, το οποίο οι καλλιτέχνες αυτής της έκθεσης ενσωματώνουν στη δουλειά τους, ο Δρ. Γαβριήλ Κουρέας στο δοκίμιό του προσεγγίζει το κρασί ως ένα ζωντανό ον που είναι αποτέλεσμα μιας οργανικής διαδικασίας - ζύμωσης που συχνά ταυτίζεται με ένα έργο τέχνης. Διευκρινίζει, ότι η έννοια της αισθητικής, ήταν καίριας σημασίας για την οριοθέτηση της τέχνης από πρακτικές ή χρηστικές εκτιμήσεις αλλά και από γνωστικές ή διανοητικές ανησυχίες, παρά τη σύγκλισή τους στις ερμηνείες του υψηλού πολιτισμού του τέλους του δέκατου ένατου αιώνα. Αντλώντας από τον Alexander Gottlieb Baumgarten (1714-1762), ο Κουρέας υποστηρίζει ότι οι αισθήσεις είναι ενεργές γεννήτριες νοήματος και όχι απλώς παθητικοί υποδοχείς αισθήσεων, δίδοντας έτσι μια εναλλακτική προσέγγιση στην παραδοσιακή διχοτόμηση μεταξύ ορθολογισμού και αισθησιασμού, εκφράζοντας την πεποίθηση, ότι τα ανθρώπινα όντα μπορούν και πρέπει να μην ανάγονται ούτε σε απόλυτα λογικά ούτε σε απόλυτα αισθησιακά. Επισημαίνει, ότι αυτή η επίγνωση συμπληρώνει τα έργα τέχνης αυτής της έκθεσης, τα οποία προσδοκούν να εξερευνήσουν όχι μόνο την αισθητηριακή λειτουργία των συμβολικών αναφορών, αλλά και την σημειωτική δυνατότητα ή δυναμική των αισθήσεων.
Ο Κουρέας αναδεικνύει μια κρίσιμη πτυχή της φιλοσοφίας του Baumgarten που σχετίζεται με αυτήν την έκθεση, επισημαίνοντας ότι η γνώση μέσω των αισθήσεων έχει τη δική της σημασία, καθώς οι αισθήσεις δημιουργούν συγκεκριμένα και πολύτιμα νοήματα που δε χρειάζεται και δεν μπορούν να μεταφραστούν σε λογικές σκέψεις. Η «μπερδεμένη αναπαράστασή τους» δεν είναι ένα ελάττωμα αλλά μια θετική ποιότητα, μια «εκτεταμένη σαφήνεια» που είναι αδύνατο να χωριστεί σε μικρότερες οντότητες ή στοιχεία, όπως θα έκανε η ορθολογική σκέψη. Ο Baumgarten αγκάλιασε έτσι τη σύγχυση των αισθησιακών εμπειριών ως ένδειξη ολότητας παρόμοια με τη Διονυσιακή υπερβολή.
Τα έργα των καλλιτεχνών φιλοξενούνται σε διάφορες τοποθεσίες στη Λάνια, μια κοινότητα γνωστή για την ιδιαίτερη φιλοξενία και την οινοποιητική της κληρονομιά. Ο Προκόπης Α. Χρίστου στο δοκίμιό του, διευκρινίζει πως η έννοια της φιλοξενίας αναδεικνύει την πράξη του καλωσορίσματος αγνώστων και της καλλιέργειας βαθιών δεσμών μαζί τους, ενώ διατηρεί τη βαθύτερη πολιτιστική και πνευματική της σημασία, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες συνθήκες και μέρη όπου εκδηλώνεται μέσω παραδοσιακών πρακτικών. Οι διαρκείς αξίες της φιλοξενίας διοχετεύονται συχνά μέσω της προσφοράς αναλώσιμων αγαθών, όπως για παράδειγμα της Κουμανταρίας, ενός κυπριακού κρασιού που τρέφει σώμα και ψυχή μέσω των ανακουφιστικών γλυκών ιδιοτήτων του.
Ως ένα από τα παλαιότερα κρασιά στον κόσμο, η Κουμανταρία είναι σύμβολο της κυπριακής κληρονομιάς και γενναιοδωρίας. Ο Χρίστου εξηγεί πώς η χειρονομία της προσφοράς ενός ποτηριού Κουμανταρίας εντάσει τους καλεσμένους σε μια παράδοση που χάνεται ανά τους αιώνες. Δημιουργεί μια γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, αλλά και μεταξύ του οικοδεσπότη και του άλλου, που μέχρι τη στιγμή εκείνη ήταν άγνωστος (xenos). Ουσιαστικά, η Commandaria λειτουργεί ως μέσο σύνδεσης μεταξύ του οικοδεσπότη και του επισκέπτη, ενώ προωθεί τη συνομιλία, το μοίρασμα και τη δημιουργία κοινών αναμνήσεων. Η διατήρηση του πνεύματος της φιλοξενίας είναι απαραίτητη για την καλλιέργεια της συμπόνιας και των ανθρώπινων συνδέσεων σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από εγωκεντρικές συμπεριφορές και κερδοσκοπία. Η φιλοξενία εκτείνεται πέρα από εμπορικές εκτιμήσεις για να ενσωματώσει πολιτιστικές και θρησκευτικές υποχρεώσεις. Είναι η ενσάρκωση μιας φιλοσοφίας που δίνει προτεραιότητα στην αποδοχή του αγνώστου, στην παροχή απτών ανέσεων, όπως φαγητό και ποτό και στη μεταχείριση των επισκεπτών με σεβασμό.
Η ερευνητική και εκ των υστέρων οπτική και συμμετοχική προσέγγιση σχετικά με την οινοποίηση και τις διαφορετικές πτυχές της, αναδεικνύεται στα έργα των καλλιτεχνών σε αντισυμβατικές εγκαταστάσεις και συνεργατικές δράσεις οι οποίες παρουσιάζονται σε έξι διαφορετικές τοποθεσίες στην κοινότητα Λάνιας. Οι επισκέπτες με τη βοήθεια της χαρτογράφησης των τοποθεσιών αυτών μπορούν να επισκεφθούν τον Παλιό Αστυνομικό Σταθμό της κοινότητας, όπου τρεις καλλιτέχνες εκθέτουν τις δημιουργίες τους. Η Έβελυν Αναστασίου αποτυπώνοντας μια μουσική setlist σε πέτρα με τη χρήση μεταξοτυπίας μετατρέπει το εφήμερο σε μνημειακό αντικείμενο αποτυπώνοντας έτσι την αισθησιακή εμπειρία μιας ζωντανής παράστασης και το διονυσιακό πνεύμα της σε έναν ιερό ύμνο απελευθέρωσης. Τα αντικείμενα της Ελίνας Ιωάννου - ηφαιστειακές πέτρες που διαμορφώνονται από το νερό και τον χρόνο, μαζί με χυτά μεταλλικά σαλιγκάρια και αλυσίδες - συνενεργούν για να προκαλέσουν «ευαίσθητες αντιλήψεις» που απαιτούν από τους επισκέπτες να ασχοληθούν ενεργά με τις οικολογικές συνέπειες των πράξεων τους. Τέλος, το έργο της Natacha Antão Moutinho εξετάζει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στην περιοχή Douro της Πορτογαλίας, γνωστή για το κρασί Port και τις δύσκολες συνθήκες, ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τα παιδιά, που συνδέονται με την παραγωγή κρασιού. Η εγκατάσταση τιμά τα άτομα που συνήθως αποκλείονται από τις επίσημες αφηγήσεις και αναδεικνύει τις αδικίες που είναι εγγενείς στην παραγωγή και κατανάλωση κρασιού.
Η δεύτερη στάση είναι στο χώρο εκδηλώσεων Κλέλια Χατζηιωάννου. Εκεί, ο Αντώνης Βολανάκης ξεκινά από τη διαδικασία της ζύμωσης για να φέρει στην επιφάνεια τη δυναμική της ρευστότητας στη διαμόρφωση των έμφυλων ταυτοτήτων. Με το συμμετοχικό αυτό έργο, ο καλλιτέχνης προσκαλεί τον επισκέπτη σε ένα σύνολο αισθήσεων χωρίς ορθολογική σκέψη, αγκαλιάζοντας έτσι τη συγκεχυμένη αντίληψη που περιβάλλει το φύλο. Στον ίδιο χώρο η εγκατάσταση του Φάνου Κυριακού φέρνει στον επισκέπτη την αίσθηση της όσφρησης και των σημειολογικών δυνατοτήτων. Τα συμμετρικά κομμάτια από ξύλο πεύκου και η προσθήκη μυρωδιάς κυπαρισσιού στο ξύλο, περιπλέκει και μπερδεύει τις αισθήσεις μας, ανακαλώντας μνήμες από παρελθοντικούς τόπους και τοπία αλλά και από το παρόν. Ακριβώς απέναντι, στο χώρο του Παραδοσιακού Καφενείου, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει μια συλλογή σχεδίων του Αλέξανδρου Ψυχούλη που μεταφέρουν τη σημειωτική δυναμική της μυρωδιάς από το οινολογικό εργαστήριο του πατέρα του στο Βόλο, συνυφασμένα με τις χωρικές μνήμες του παραδοσιακού Καφενείου στα Λάνια.
Περιφεριακά της κεντρικής πλατείας του χωριού ο επισκέπτης μπορεί να εξερευνήσει ακόμη τρεις σημαντικούς χώρους. Στο Παραδοσιακό Πατητήρι - Λινός η εγκατάσταση της Κλίτσας Αντωνίου, οίνοψ πόντος /οἶνοψ πόντος - κρασοσκότεινη θάλασσα, όρος που χρησιμοποιείται από τον Όμηρο για να περιγράψει το χρώμα των ταραγμένων νερών, δημιουργεί μια πολυαισθητηριακή εμπειρία και ενσωμάτωσης στην εγκατάσταση με τα κεραμικά πιθάρια που υπάρχουν στο χώρο. Στο δώμα του Λαογραφικό Μουσείου, ο Στέλιος Καλλινίκου παρουσιάζει μια βίντεο εγκατάσταση εμβύθισης σε παραδοσιακές θεραπευτικές διαδικασίες που συνδέονται περίτεχνα με το έδαφος και εναρμονίζονται με τα στοιχεία της φύσης. Η τελευταία τοποθεσία είναι το Ελαιοτριβείο της κοινότητας Λάνιας, όπου η Μελίτα Κούτα αντλεί έμπνευση από τις διαδικασίες ζύμωσης, απόσταξης και διήθησης, εξετάζοντας την αινιγματική μετατροπή μιας ουσίας σε μια άλλη, υπονοώντας ότι αυτή η αλχημιστικού τύπου διαδικασία περιλαμβάνει ανεπαίσθητες μικροδιεργασίες που εξελίσσονται κατά κύριο λόγο πέρα από τον ανθρώπινο έλεγχο ή παρέμβαση.
Η επιστήμη της αρχαιολογίας έχει αποδείξει ότι η οινοποίηση στην Κύπρο χρονολογείται από το 3500 π.Χ., σηματοδοτώντας ένα υπαρξιακό ταξίδι στο χρόνο, καθορίζοντας την κυπριακή ιστορία και ταυτότητα μέσα από τη σχέση των κατοίκων με την πατρίδα τους. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το κυπριακό Νάμα, όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι συγγραφείς, είτε πρόκειται για assemblage, είτε για ένα ζωντανό ον, ή ένα αισθητικό μέσο, μια γέφυρα σύνδεσης ή ένα έργο τέχνης, είναι αναμφισβήτητα στοιχείο της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, που καθορίζει και υπογραμμίζει τη διαχρονική ιστορική/κοινωνικοπολιτική ταυτότητα και τη συνέχεια του τόπου της Κύπρου, που αναπόφευκτα έρχεται σε σύγκρουση με τη σύγχρονη ιστορία και τη βίαιη διαίρεση του.
ΤΕΠΑΚ/ENGINEER: Στόχος η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς
Διάφορες τοποθεσίες – Λάνια, Κύπρος
27η Οκτωβρίου 2024 – 1η Δεκεμβρίου 2024
Ώρες Λειτουργίας της Έκθεσης
Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 10.00-18.00 ή κατόπιν ραντεβού
Την έκθεση θα προλογίσει ο Μίμης Σοφοκλέους, Ακαδημαϊκός, Διευθυντής του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου, Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Ερευνών Λεμεσού.
27.10.2024 στις 16:00
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Πολιτιστικής Αποκέντρωσης των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας
Είμαστε στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσουμε την πρωτοποριακή, διεθνή ομαδική έκθεση La Bataille des Vins / Ο Πόλεμος των Κρασιών, σε διάφορες τοποθεσίες στην κοινότητα Λάνιας της Επαρχίας Λεμεσού. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν έργα των Έβελυν Αναστασίου (Κύπρος), Κλίτσα Αντωνίου (Κύπρος), Άντωνης Βολανάκης (Ελλάδα), Jake Chapman (Ηνωμένο Βασίλειο), Ελίνα Ιωάννου (Κύπρος), Στέλιος Καλλινίκου (Κύπρος), Μελίτα Κούτα (Κύπρος), Φάνος Κυριάκου (Κύπρος), Niamh O'Malley (Ιρλανδία), Natacha Antão Moutinho (Πορτογαλία) και Αλέξανδρος Ψυχούλης (Ελλάδα). Η έκθεση υποστηρίζεται με θεωρητικά, ιστορικά και φιλοσοφικά κείμενα των Δρ. Γαβριήλ Κουρέα (Κύπρος), Δρ. Niki Young (Μάλτα) και Δρ. Προκόπης Χρίστου (Κύπρος). Η οργάνωση, παραγωγή και καλλιτεχνική επιμέλεια είναι του Γιώργου Λάζογλου (Κύπρος) και η ιδέα, η έρευνα και η καλλιτεχνική διεύθυνση είναι της Κλίτσας Αντωνίου (Κύπρος).
Ο τίτλος της προτεινομένης έκθεσης προέρχεται από́ το ομοιοκατάληκτο ποίημα La Bataille des Vins (Ο Πόλεμος των Κρασιών 1224), γραμμένο από́ τον Γάλλο ποιητή́ Henri d'Andeli. Το ποίημα περιστρέφεται γύρω από́ τον πρώτο διαγωνισμό́ κρασιού́ που φιλοξένησε ο βασιλιάς Φίλιππος Β ́ της Γαλλίας, γνωστός και ως Φίλιππος-Αύγουστος, ο οποίος σύμφωνα με ιστορικές αναφορές ήταν φανατικός λάτρης του κρασιού́. Ο μονάρχης έστειλε τους αγγελιοφόρους του να συγκεντρώσουν τα καλυτέρα κρασιά́ από́ διάφορες τοποθεσίες σε όλο τον κόσμο. Ο κριτής, χρησιμοποίησε το μπαστούνι του για να απομακρύνει όλα σχεδόν τα κρασιά σπρώχνοντάς τα κάτω από́ το τραπέζι, επιλέγοντας το κυπριακό́ κρασί́. Ήταν συγκεκριμένα η Κουμανταρία. «Το κρασί́ της Κύπρου», έγραψε ο Henri d’Andeli στο ποίημά́ του, «έλαμψε σαν αστέρι». Ήταν το πλούσιο ηφαιστειογενές και ασβεστολιθικό έδαφος σε συνδυασμό με τον ωκεάνιο πλούτο, τον δυνατό ήλιο και την υγρασία, που συνέβαλαν στη δημιουργία των πρώτων αμπελιών και αργότερα στη γέννηση του κυπριακού Νάματος , της Κουμανταρίας. Από την αρχαιότητα, το κρασί ήταν γνωστό στην Κύπρο και άσκησε σημαντική επιρροή στη ζωή και τη μοίρα των Κυπρίων, καθώς και στην ιστορική εξέλιξη του νησιού.
Η εικαστική έκθεση Ο Πόλεμος των Κρασιών στην κοινότητα της Λάνιας, αποκλίνει από την παραδοσιακή και λαογραφική προσέγγιση της οινοποίησης στην Κύπρο. Αναπτύσσει νέα ερωτήματα σχετικά με την ιστορία, την τέχνη και τη σύγχρονη φιλοσοφία, και επανερμηνεύει τις πρακτικές, τα ζητήματα και τους χώρους, καθώς οι καλλιτέχνες τα επαναπροσδιορίζουν υπό το φως της σύγχρονης δημιουργίας και σκέψης.
Στην συγκεκριμένη έκθεση, η επιμέρους έρευνα της οινοποίησης σε σχέση με το τελικό προϊόν βρίσκει απήχηση στο πλαίσιο του Νέου Υλισμού και του Ρεαλισμού. Αυτά είναι δύο διακριτά κινήματα στις ανθρωπιστικές επιστήμες που οριακά εφάπτονται το ένα με το άλλο, στο σημείο που τείνουν να αναγνωρίσουν τη σημασία της υλικής πραγματικότητας μέσα από πολλαπλούς τρόπους σκέψης. Αγκαλιάζοντας τη θεωρία του Νέο Υλισμού και Ρεαλισμού, ο Dr Niki Young στο δοκίμιό του για τον κατάλογο της έκθεσης, παρουσιάζει τη συσχέτιση του κρασιού με τη θεωρία της Αντικειμενοστραφούς Οντολογίας (OOO). Ενώ το κρασί είναι βέβαιο ότι οφείλει την ύπαρξή του στην ανθρώπινη καλλιέργεια και απόλαυση, οι υποστηρικτές του Νέου Υλισμού και του Ρεαλισμού αμφισβητούν ότι μπορεί να περιοριστεί αποκλειστικά στην ανθρώπινη προοπτική. Η εξέταση του πλήθους των οντοτήτων που εμπλέκονται στην παραγωγή κρασιού, αποκαλύπτει έναν περίπλοκο ιστό πέρα από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Εκτός από τους υποτιθέμενους «συναφείς με τον άνθρωπο» παράγοντες, όπως τα βαρέλια, τους καλλιεργητές και την τεχνολογία, υπάρχουν και άλλοι μη ανθρώπινοι παράγοντες που διαμορφώνονται από το χρόνο, όπως ο ήλιος και το ανάγλυφο της επιφάνειας της γης, ή τα συγκεκριμένα συστατικά του εδάφους που επηρεάζουν τη γεύση, ή τους ζωτικούς οργανισμούς που συντηρούν το αμπέλι και τη ζύμωση.
Σύμφωνα με την προοπτική του Manuel DeLanda, το κρασί αναδύεται ως μια συνάθροιση assemblage, μια πολύπλευρη σύνθεση σχηματιζόμενη από πολυάριθμες οντότητες που εμπλέκονται μεταξύ τους σε μια δημιουργική - αναγεννητική διαδικασία. Η προσέγγιση της διαδικασίας παραγωγής κρασιού ως μια μορφή εδαφικοποίησης territorialization εμπνευσμένη από τους DeLanda και Deleuze, αποτελεί ταυτόχρονα μια αναγνώριση της σχετικής αυτονομίας αυτής της διαδικασίας από την ανθρώπινη σφαίρα - ανθρώπινου παράγοντα. Αυτή η προοπτική ενθαρρύνει μια εστιασμένη εξέταση των διαφόρων οντοτήτων που εμπλέκονται τόσο στη διαδικασία παραγωγής κρασιού όσο και στο ίδιο προϊόν που προκύπτει.
Εξετάζοντας τις πολυαισθητηριακές πτυχές του κρασιού και της αμπελουργίας ως αισθητικό μέσο, το οποίο οι καλλιτέχνες αυτής της έκθεσης ενσωματώνουν στη δουλειά τους, ο Δρ. Γαβριήλ Κουρέας στο δοκίμιό του προσεγγίζει το κρασί ως ένα ζωντανό ον που είναι αποτέλεσμα μιας οργανικής διαδικασίας - ζύμωσης που συχνά ταυτίζεται με ένα έργο τέχνης. Διευκρινίζει, ότι η έννοια της αισθητικής, ήταν καίριας σημασίας για την οριοθέτηση της τέχνης από πρακτικές ή χρηστικές εκτιμήσεις αλλά και από γνωστικές ή διανοητικές ανησυχίες, παρά τη σύγκλισή τους στις ερμηνείες του υψηλού πολιτισμού του τέλους του δέκατου ένατου αιώνα. Αντλώντας από τον Alexander Gottlieb Baumgarten (1714-1762), ο Κουρέας υποστηρίζει ότι οι αισθήσεις είναι ενεργές γεννήτριες νοήματος και όχι απλώς παθητικοί υποδοχείς αισθήσεων, δίδοντας έτσι μια εναλλακτική προσέγγιση στην παραδοσιακή διχοτόμηση μεταξύ ορθολογισμού και αισθησιασμού, εκφράζοντας την πεποίθηση, ότι τα ανθρώπινα όντα μπορούν και πρέπει να μην ανάγονται ούτε σε απόλυτα λογικά ούτε σε απόλυτα αισθησιακά. Επισημαίνει, ότι αυτή η επίγνωση συμπληρώνει τα έργα τέχνης αυτής της έκθεσης, τα οποία προσδοκούν να εξερευνήσουν όχι μόνο την αισθητηριακή λειτουργία των συμβολικών αναφορών, αλλά και την σημειωτική δυνατότητα ή δυναμική των αισθήσεων.
Ο Κουρέας αναδεικνύει μια κρίσιμη πτυχή της φιλοσοφίας του Baumgarten που σχετίζεται με αυτήν την έκθεση, επισημαίνοντας ότι η γνώση μέσω των αισθήσεων έχει τη δική της σημασία, καθώς οι αισθήσεις δημιουργούν συγκεκριμένα και πολύτιμα νοήματα που δε χρειάζεται και δεν μπορούν να μεταφραστούν σε λογικές σκέψεις. Η «μπερδεμένη αναπαράστασή τους» δεν είναι ένα ελάττωμα αλλά μια θετική ποιότητα, μια «εκτεταμένη σαφήνεια» που είναι αδύνατο να χωριστεί σε μικρότερες οντότητες ή στοιχεία, όπως θα έκανε η ορθολογική σκέψη. Ο Baumgarten αγκάλιασε έτσι τη σύγχυση των αισθησιακών εμπειριών ως ένδειξη ολότητας παρόμοια με τη Διονυσιακή υπερβολή.
Τα έργα των καλλιτεχνών φιλοξενούνται σε διάφορες τοποθεσίες στη Λάνια, μια κοινότητα γνωστή για την ιδιαίτερη φιλοξενία και την οινοποιητική της κληρονομιά. Ο Προκόπης Α. Χρίστου στο δοκίμιό του, διευκρινίζει πως η έννοια της φιλοξενίας αναδεικνύει την πράξη του καλωσορίσματος αγνώστων και της καλλιέργειας βαθιών δεσμών μαζί τους, ενώ διατηρεί τη βαθύτερη πολιτιστική και πνευματική της σημασία, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες συνθήκες και μέρη όπου εκδηλώνεται μέσω παραδοσιακών πρακτικών. Οι διαρκείς αξίες της φιλοξενίας διοχετεύονται συχνά μέσω της προσφοράς αναλώσιμων αγαθών, όπως για παράδειγμα της Κουμανταρίας, ενός κυπριακού κρασιού που τρέφει σώμα και ψυχή μέσω των ανακουφιστικών γλυκών ιδιοτήτων του.
Ως ένα από τα παλαιότερα κρασιά στον κόσμο, η Κουμανταρία είναι σύμβολο της κυπριακής κληρονομιάς και γενναιοδωρίας. Ο Χρίστου εξηγεί πώς η χειρονομία της προσφοράς ενός ποτηριού Κουμανταρίας εντάσει τους καλεσμένους σε μια παράδοση που χάνεται ανά τους αιώνες. Δημιουργεί μια γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, αλλά και μεταξύ του οικοδεσπότη και του άλλου, που μέχρι τη στιγμή εκείνη ήταν άγνωστος (xenos). Ουσιαστικά, η Commandaria λειτουργεί ως μέσο σύνδεσης μεταξύ του οικοδεσπότη και του επισκέπτη, ενώ προωθεί τη συνομιλία, το μοίρασμα και τη δημιουργία κοινών αναμνήσεων. Η διατήρηση του πνεύματος της φιλοξενίας είναι απαραίτητη για την καλλιέργεια της συμπόνιας και των ανθρώπινων συνδέσεων σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από εγωκεντρικές συμπεριφορές και κερδοσκοπία. Η φιλοξενία εκτείνεται πέρα από εμπορικές εκτιμήσεις για να ενσωματώσει πολιτιστικές και θρησκευτικές υποχρεώσεις. Είναι η ενσάρκωση μιας φιλοσοφίας που δίνει προτεραιότητα στην αποδοχή του αγνώστου, στην παροχή απτών ανέσεων, όπως φαγητό και ποτό και στη μεταχείριση των επισκεπτών με σεβασμό.
Η ερευνητική και εκ των υστέρων οπτική και συμμετοχική προσέγγιση σχετικά με την οινοποίηση και τις διαφορετικές πτυχές της, αναδεικνύεται στα έργα των καλλιτεχνών σε αντισυμβατικές εγκαταστάσεις και συνεργατικές δράσεις οι οποίες παρουσιάζονται σε έξι διαφορετικές τοποθεσίες στην κοινότητα Λάνιας. Οι επισκέπτες με τη βοήθεια της χαρτογράφησης των τοποθεσιών αυτών μπορούν να επισκεφθούν τον Παλιό Αστυνομικό Σταθμό της κοινότητας, όπου τρεις καλλιτέχνες εκθέτουν τις δημιουργίες τους. Η Έβελυν Αναστασίου αποτυπώνοντας μια μουσική setlist σε πέτρα με τη χρήση μεταξοτυπίας μετατρέπει το εφήμερο σε μνημειακό αντικείμενο αποτυπώνοντας έτσι την αισθησιακή εμπειρία μιας ζωντανής παράστασης και το διονυσιακό πνεύμα της σε έναν ιερό ύμνο απελευθέρωσης. Τα αντικείμενα της Ελίνας Ιωάννου - ηφαιστειακές πέτρες που διαμορφώνονται από το νερό και τον χρόνο, μαζί με χυτά μεταλλικά σαλιγκάρια και αλυσίδες - συνενεργούν για να προκαλέσουν «ευαίσθητες αντιλήψεις» που απαιτούν από τους επισκέπτες να ασχοληθούν ενεργά με τις οικολογικές συνέπειες των πράξεων τους. Τέλος, το έργο της Natacha Antão Moutinho εξετάζει τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στην περιοχή Douro της Πορτογαλίας, γνωστή για το κρασί Port και τις δύσκολες συνθήκες, ιδιαίτερα για τις γυναίκες και τα παιδιά, που συνδέονται με την παραγωγή κρασιού. Η εγκατάσταση τιμά τα άτομα που συνήθως αποκλείονται από τις επίσημες αφηγήσεις και αναδεικνύει τις αδικίες που είναι εγγενείς στην παραγωγή και κατανάλωση κρασιού.
Η δεύτερη στάση είναι στο χώρο εκδηλώσεων Κλέλια Χατζηιωάννου. Εκεί, ο Αντώνης Βολανάκης ξεκινά από τη διαδικασία της ζύμωσης για να φέρει στην επιφάνεια τη δυναμική της ρευστότητας στη διαμόρφωση των έμφυλων ταυτοτήτων. Με το συμμετοχικό αυτό έργο, ο καλλιτέχνης προσκαλεί τον επισκέπτη σε ένα σύνολο αισθήσεων χωρίς ορθολογική σκέψη, αγκαλιάζοντας έτσι τη συγκεχυμένη αντίληψη που περιβάλλει το φύλο. Στον ίδιο χώρο η εγκατάσταση του Φάνου Κυριακού φέρνει στον επισκέπτη την αίσθηση της όσφρησης και των σημειολογικών δυνατοτήτων. Τα συμμετρικά κομμάτια από ξύλο πεύκου και η προσθήκη μυρωδιάς κυπαρισσιού στο ξύλο, περιπλέκει και μπερδεύει τις αισθήσεις μας, ανακαλώντας μνήμες από παρελθοντικούς τόπους και τοπία αλλά και από το παρόν. Ακριβώς απέναντι, στο χώρο του Παραδοσιακού Καφενείου, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει μια συλλογή σχεδίων του Αλέξανδρου Ψυχούλη που μεταφέρουν τη σημειωτική δυναμική της μυρωδιάς από το οινολογικό εργαστήριο του πατέρα του στο Βόλο, συνυφασμένα με τις χωρικές μνήμες του παραδοσιακού Καφενείου στα Λάνια.
Περιφεριακά της κεντρικής πλατείας του χωριού ο επισκέπτης μπορεί να εξερευνήσει ακόμη τρεις σημαντικούς χώρους. Στο Παραδοσιακό Πατητήρι - Λινός η εγκατάσταση της Κλίτσας Αντωνίου, οίνοψ πόντος /οἶνοψ πόντος - κρασοσκότεινη θάλασσα, όρος που χρησιμοποιείται από τον Όμηρο για να περιγράψει το χρώμα των ταραγμένων νερών, δημιουργεί μια πολυαισθητηριακή εμπειρία και ενσωμάτωσης στην εγκατάσταση με τα κεραμικά πιθάρια που υπάρχουν στο χώρο. Στο δώμα του Λαογραφικό Μουσείου, ο Στέλιος Καλλινίκου παρουσιάζει μια βίντεο εγκατάσταση εμβύθισης σε παραδοσιακές θεραπευτικές διαδικασίες που συνδέονται περίτεχνα με το έδαφος και εναρμονίζονται με τα στοιχεία της φύσης. Η τελευταία τοποθεσία είναι το Ελαιοτριβείο της κοινότητας Λάνιας, όπου η Μελίτα Κούτα αντλεί έμπνευση από τις διαδικασίες ζύμωσης, απόσταξης και διήθησης, εξετάζοντας την αινιγματική μετατροπή μιας ουσίας σε μια άλλη, υπονοώντας ότι αυτή η αλχημιστικού τύπου διαδικασία περιλαμβάνει ανεπαίσθητες μικροδιεργασίες που εξελίσσονται κατά κύριο λόγο πέρα από τον ανθρώπινο έλεγχο ή παρέμβαση.
Η επιστήμη της αρχαιολογίας έχει αποδείξει ότι η οινοποίηση στην Κύπρο χρονολογείται από το 3500 π.Χ., σηματοδοτώντας ένα υπαρξιακό ταξίδι στο χρόνο, καθορίζοντας την κυπριακή ιστορία και ταυτότητα μέσα από τη σχέση των κατοίκων με την πατρίδα τους. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το κυπριακό Νάμα, όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι συγγραφείς, είτε πρόκειται για assemblage, είτε για ένα ζωντανό ον, ή ένα αισθητικό μέσο, μια γέφυρα σύνδεσης ή ένα έργο τέχνης, είναι αναμφισβήτητα στοιχείο της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, που καθορίζει και υπογραμμίζει τη διαχρονική ιστορική/κοινωνικοπολιτική ταυτότητα και τη συνέχεια του τόπου της Κύπρου, που αναπόφευκτα έρχεται σε σύγκρουση με τη σύγχρονη ιστορία και τη βίαιη διαίρεση του.
