Σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο, πραγματοποιήθηκε χθες, Τρίτη, 13 Φεβρουαρίου, ανοικτή εκδήλωση του ΤΕΠΑΚ, με θέμα «Ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός στην Κύπρο». Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο δημοσίευσης θέσης για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με θέμα το Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό, με πλήρη υποτροφία από τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα.

Σκοπός της εκδήλωσης ήταν να παρουσιάσει τα πορίσματα σχετικής πρωτοποριακής έρευνας που διενεργείται από το Τμήμα Εμπορίου, Χρηματοοικονομικών και Ναυτιλίας του ΤΕΠΑΚ. Ακόμη, να δώσει το βήμα  σε σημαντικούς φορείς της κυπριακής οικονομίας όπως η Κεντρική Τράπεζα, και η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα να εκφράσουν, όχι μόνο τη στήριξη τους προς το εγχείρημα, αλλά και τις δράσεις που προτίθενται να αναλάβουν για να περιορίσουν το φαινόμενο του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού στη χώρα μας.

Η μελέτη με τίτλο «Ο Χρηματοοικονομικός Αναλφαβητισμός Ανάμεσα στους Κύπριους Φοιτητές», η οποία έχει πιλοτικό status, διενεργείται από τον Δρ. Παναγιώτη Ανδρέου του Τμήματος Εμπορίου, Χρηματοοικονομκών και Ναυτιλίας του ΤΕΠΑΚ και τον Δρ. Dennis Phillip του Durham University Business School - Centre for Banking, Institutions and Development (CBID).

Η μελέτη σχολιάζει τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε ανάμεσα σε 880 Κύπριους φοιτητές και η οποία κατέγραψε το επίπεδο των γνώσεων τους σε βασικές χρηματοοικονομικές έννοιες. Η κατανόηση αυτών των εννοιών αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές προϋποθέσεις, ώστε οι φοιτητές να μπορούν να διαχειρίζονται αυτόνομα τα οικονομικά τους θέματα και να αντιδρούν κατάλληλα στις ειδήσεις και τα γεγονότα που επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική τους ευημερία. Οι φοιτητές κλήθηκαν να απαντήσουν σε έξι ερωτήσεις που αφορούν βασικές έννοιες σχετικές με τον υπολογισμό επιτοκίου συν το κεφάλαιο και τον ανατοκισμό, τον πληθωρισμό και τις συνέπειες του, τη σχέση μεταξύ κινδύνου και απόδοσης, καθώς και τη διαφοροποίηση επενδυτικού κινδύνου. Η έρευνα δείχνει ότι μόνο το 6% των ερωτηθέντων είναι σε θέση να απαντήσουν με πλήρη επιτυχία σε αυτές τις ερωτήσεις.

Συνολικά, τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν πως ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα ανάμεσα στους φοιτητές, οι οποίοι εισέρχονται στο πανεπιστήμιο χωρίς όμως να έχουν λάβει την κατάλληλη χρηματοοικονομική μόρφωση κατά την παρουσία τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η μελέτη καταλήγει σε σημαντικές εισηγήσεις για αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο χρήζει άμεσης προσοχής εφόσον ελλοχεύει πολλούς κινδύνους και αποτελεί απειλή στη χρηματοοικονομική ευημερία τόσο των ιδίων όσο και της κοινωνίας στην οποία ζουν και ενεργούν.

Τις εισηγήσεις και τις προτάσεις της ερευνητικής αυτής προσπάθειας στήριξαν και υπερθεμάτισαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης οι ομιλητές.

Συγκεκριμένα, κατά το χαιρετισμό του, ο Πρύτανης του ΤΕΠΑΚ, Ανδρέας Αναγιωτός, ανέφερε: «στο πανεπιστήμιο συνειδητοποιούμε έμπρακτα πως αυτή η πολύ σημαντική γενιά ενεργών πολιτών παρουσιάζεται να είναι χρηματοοικονομικά αναλφάβητη--με αρνητικές συνέπειες για τη βιώσιμη ανάπτυξη της κοινωνίας αλλά και του ίδιου του Χρηματοοικονομικού Τομέα. Είναι, λοιπόν, πρώτιστης σημασίας να γίνει αντιληπτό ότι υπάρχει ανάγκη χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού και, μέσω της επαρκούς επιμόρφωσης των πολιτών, καταναλωτών και αυτοεργοδοτουμένων, να συμβάλλουμε στην εύρυθμη και ορθολογιστική λειτουργία της οικονομίας. Αυτήν την αντίληψη πρέπει να αγκαλιάσει και να στηρίξει η πολιτεία». Στη συνέχεια, τόνισε την σημασία χάραξης εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού, μία προσπάθεια στην οποία το ΤΕΠΑΚ είναι πρωτεργάτης με μία σειρά δράσεων, πέραν της εν λόγω εκδήλωσης.

«Θα ήθελα να απευθύνω πολλές ευχαριστίες στην Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα, τόσο για την άψογη συνεργασία, όσο και για την παροχή πλήρους υποτροφίας διδακτορικού επιπέδου», κατέληξε.

Στη συνέχεια, ο Γενικός Διευθυντής της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, Νικόλας Χατζηγιάννης, σημείωσε πως χρειάζεται να στηρίξουμε όλοι μαζί τέτοιες πρωτοβουλίες επιστημονικής ανάλυσης. «Ευελπιστώ πως οι έρευνες που θα γίνουν για αυτό το θέμα θα μας προστατέψουν, ενώ οι γνώσεις θα αποτελέσουν ασπίδες προστασίες στο μέλλον, ούτως ώστε οι πολίτες να λαμβάνουν σωστότερες αποφάσεις», σημείωσε κατά την αναφορά του σε δυσμενή συμβάντα του παρελθόντος που ταλαιπώρησαν την Κύπρο και που μπορούσαν ίσως να είχαν αποφευχθεί εάν είχαμε περισσότερες χρηματοοικονομικές γνώσεις.

Η Αλίκη Στυλιανού, εκπροσωπώντας την Διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, εξέφρασε, κατά τον χαιρετισμό της, την πεποίθηση πως η επαρκής επιμόρφωση όλων εκείνων που δεν απασχολούνται σε επαγγέλματα του Χρηματοοικονομικού τομέα, όχι μόνο μπορεί να βελτιώσει τη δική τους ευημερία, αλλά μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην εύρυθμη λειτουργία της κυπριακής οικονομίας. «Το ΤΕΠΑΚ πρωτοπορεί και πάλι, η πρωτοβουλία είναι αξιέπαινη, την στηρίζουμε και προσβλέπουμε και σε άλλες που θα ακολουθήσουν», δήλωσε μεταξύ άλλων.

«Θα ήθελα να συγχαρώ τον φίλο και συνεργάτη του τμήματος μας, Παναγιώτη Ανδρέου, που είχε την ιδέα και στη συνέχεια ανέπτυξε την έρευνα», τόνισε ο Δρ. Φώτης Παναγίδης, καθηγητής του τμήματος ΕΧΝ του ΤΕΠΑΚ. Συνεχίζοντας, σημείωσε πως η υλοποίηση της πρωτοβουλίας αυτής ισούται και με υλοποίηση των στόχων ενός σημαντικού πυλώνα του ΤΕΠΑΚ: την άμεση προσφορά και επιρροή στην κοινωνία.

Με τη σειρά του, ο Δρ. Παναγιώτης Ανδρέου, ευχαριστώντας θερμά την Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα για τη διαχρονική στήριξη της, αλλά και το διευθυντή Μέσης Εκπαίδευσης με τον οποίο μέχρι τώρα έχουν γίνει ήδη δύο συσκέψεις για να μελετηθεί η ιδέα να ενταχθεί στα Λύκεια σχετικό μάθημα, παρέθεσε αναλυτικά μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα πορίσματα της έρευνας.

Μεταξύ άλλων:

• Ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός αποτελεί οξύ κοινωνικό πρόβλημα στις δυτικές κοινωνίες
• Ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός μας βοηθάει να σκεφτόμαστε και να προγραμματίζουμε το μέλλον μας και όχι μόνο το παρόν
• Σε διεθνές επίπεδο, το πρόβλημα άρχισε να αντιμετωπίζεται και οφείλουμε όχι μόνο να ακολουθούμε αλλά και να πρωτοπορούμε—και αυτό κάνουμε. Επί παραδείγματι, οι G20 έχουν, από το 2012, εντάξει στην ατζέντα τους την παρακολούθηση του προβλήματος
• Σε ατομικό επίπεδο, το επίπεδο χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού επηρεάζει άμεσα και σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο των εισοδημάτων μας
• Σε ακαδημαϊκό επίπεδο, η έρευνα δείχνει πως τα δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου παρουσιάζουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα όσο αφορά στα επίπεδα χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού μεταξύ των Κύπριων φοιτητών
• Ο χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός σπάει αναληθείς πεποιθήσεις, όπως, για παράδειγμα, η σταθερή αξία της γης, που μπορούν να μας οδηγήσουν σε επικίνδυνες αποφάσεις
• Ο χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός επιδρά ως ασπίδα προστασίας απέναντι σε επιτήδειους που προσπαθούν να εκμεταλλευθούν τους πολίτες, όπως οι εταιρείες ‘πυραμίδες’. Σχετικά, η έρευνα δείχνει πως ένας στους πέντε από τους ερωτηθέντες φοιτητές που κατέληξαν να γίνονται μέλη τέτοιων σχημάτων, όταν προσεγγίστηκαν, ήταν χρηματοοικονομικά αναλφάβητοι
• Ο χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός μπορεί να μειώσει τους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν από την ενασχόληση με νέα ‘φρούτα’ που μπορούν να θεωρηθούν επενδυτικά προϊόντα, όπως τα cryptocurrencies.

Πέρα από τις γνώσεις και τις δεξιότητες, εξίσου σημαντικές είναι οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές και με τη δημιουργία αυτής της Έδρας Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού στην Κύπρο, θα στοχεύσουμε σε κάτι εξόχως σημαντικό για το μέλλον μας: στην αλλαγή των συμπεριφορών αυτών.