Προς υλοποίηση του νέου πρωτοποριακού Δορυφορικού Σταθμού στην Κύπρο

Πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), η συνάντηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων του Έργου EXCELSIOR H2020 Teaming συμπεριλαμβανομένων των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του εταιρικού σχήματος του έργου, των μελών του Δ.Σ και των μελών της διεθνούς συμβουλευτικής επιτροπής του Κέντρου Αριστείας ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ.

Κατά τη διάρκεια της διήμερης συνάντησης, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 16 και 17 Ιανουαρίου 2024, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν τις υποδομές της ΑΤΗΚ  στο Δορυφορικό Σταθμό “Μακάριος” στη Κακορατζιά, όπου και θα φιλοξενηθεί ο Δορυφορικός Σταθμός λήψης δεδομένων  παρατήρησης γης (Data Acquisition Station for Earth Observation). Πρόκειται για ένα Σταθμό με μοναδικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες, όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Ο Σταθμός θα έχει τη δυνατότητα παράλληλης λήψης δεδομένων σε τρεις διαφορετικές ζώνες συχνοτήτων από δορυφόρους χαμηλής τροχιάς, καλύπτοντας υφιστάμενες αλλά και μελλοντικές αποστολές, εξυπηρετώντας τις ανάγκες του Κέντρου αλλά και άλλων Διεθνών Δορυφορικών Οργανισμών.

Στο πλαίσιο της επίσκεψης, η οποία τέθηκε υπό την αιγίδα του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Δρ Νικόδημου Δαμιανού, οι επισκέπτες ενημερώθηκαν για τις δυνατότητες της κεραίας, τις υποδομές, τη στελέχωση και τις υπηρεσίες που παρέχονται από το Δορυφορικό Σταθμό «Μακάριος» και ξεναγήθηκαν στους χώρους του Σταθμού.

Σημαντικό να αναφερθεί ότι παρόντες στη συνάντηση ήταν και εκπρόσωποι της αναδόχου εταιρείας κατασκευής και εγκατάστασης του Δορυφορικού Σταθμού (SAFRAN DATA SYSTEMS), όπου επιθεώρησαν τις υποδομές.

Επίσκεψη πραγματοποιήθηκε επίσης και στον επίγειο ατμοσφαιρικό σταθμό στο κέντρο της Λεμεσού, που αποτελεί τμήμα του Παρατηρητηρίου Τηλεπισκόπησης της Κύπρου, υπό την ονομασία «CARO». Ο «CARO» αποτελεί Εθνική Υποδομή για την τηλεπισκόπηση αερολυμάτων και νεφών καθώς και σταθμός αναφοράς για βαθμονόμηση και επικύρωση παρατηρήσεων δορυφορικών αποστολών.

Να αναφερθεί πως με την ολοκλήρωση της εγκατάστασης όλων των συστημάτων της ερευνητικής υποδομής, ο «CARO» θα αποτελέσει μια από τις πιο προηγμένες εγκαταστάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Bόρειας Αφρικής με έμφαση στην καταγραφή της δομή της ατμοσφαιρικής, καθώς και ο νοτιοανατολικότερος σταθμός των Ευρωπαϊκών Ερευνητικών υποδομών ACTRIS-ERIC.

Το EXCELSIOR είναι ένα πρωτοποριακό Ερευνητικό Έργο, που διαχειρίζεται το ΤΕΠΑΚ μέσω του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής, Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης και Γεωπεριβάλλοντος, από το 2019 με μεγάλη επιτυχία. Στόχος του Έργου είναι η διεξαγωγή υψηλού επιπέδου βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας στους τομείς που σχετίζονται με την Παρατήρηση της Γης ,τεχνολογιών διαστήματος τηλεπισκόπησης και γεωπληροφορικής για τη συστηματική παρακολούθηση του περιβάλλοντος

Το έργο "EXCELSIOR’’ συντονίζει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου με τους ακόλουθους εταίρους: Το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης, το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, τον Γερμανικό Οργανισμό Αεροναυτικής και Διαστήματος (DLR), το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (BEYOND , NOA) και το Γερμανικό Ινστιτούτο για μελέτη της Τροπόσφαιρας στη Λειψία (TROPOS). Στο έργο συμμετέχουν ως συνεργαζόμενοι φορείς η εταιρεία CYRIC  και το Παγκόσμιο Κέντρο Ακτινοβολίας στην Ελβετία το PMOD/WRC. Η συνολική χρηματοδότηση του έργου EXCELSIOR είναι πέραν των 38 εκατομμυρίων ευρώ. Το έργο ‘EXCELSIOR’’- Eratosthenes: Excellence Research Centre for Earth Surveillance and Space-Based Monitoring Of the Environment", χρηματοδοτείται στο πλαίσιο της B’ φάσης του Προγράμματος "Teaming Horizon 2020" της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βασικότερο επίτευγμα του έργου EXCELSIOR είναι η δημιουργία του αυτόνομου και βιώσιμου Κέντρου Αριστείας ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ (ERATOSTHENES Centre of Excellence) του ΤΕΠΑΚ. Το Κέντρο Αριστείας ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ, στοχεύει στο να καταστεί ένας Κόμβος Ψηφιακής Καινοτομίας (Digital Innovation Hub), Επιχειρηματικότητας και ένα Κέντρο Ερευνητικής Αριστείας, για την Παρατήρηση Γης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη τόσο για το Κύπρο όσο και την Ευρώπη.

Το Κέντρο αποτελεί αναμφισβήτητα καθοριστικό παράγοντα στο άνοιγμα του δρόμου για να εισέλθει η Κύπρος στη διαστημική αρένα και είναι ο βασικός εταίρος του κράτους για την ανάδειξη της θέσης της χώρας μας ως περιφερειακού κόμβου τεχνολογίας και καινοτομίας. Το Κέντρο αναμένεται να εργοδοτήσει πέραν των 150 ερευνητών τα επόμενα 15 χρόνια.