Το Τμήμα Εμπορίου, Χρηματοοικονομικών και Ναυτιλίας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), σε συνεργασία με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), διοργάνωσαν το 2ο Φόρουμ Οικονομικής και Κοινωνικής Πολιτικής με τίτλο: «Το πρόβλημα του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού και οι πολιτικές που απαιτούνται για την αντιμετώπισή του», που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, 2 Νοεμβρίου 2018 και έλαβε χώρα στο Αμφιθέατρο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου στην Λευκωσία. Το φόρουμ  απασχόλησαν κυρίως θέματα που αφορούν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό και την ένταξη των ατόμων στις αγορές και έγινε υπό την αιγίδα της Διοικητού της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Ο συντονισμός της εκδήλωσης έγινε από την Εκπρόσωπο Τύπου της ΚΤΚ, κα. Αλίκη Στυλιανού, ενώ τη διοργάνωση της εκδήλωσης στήριξαν ο Σύνδεσμος Τραπεζών Κύπρου, η εταιρεία ερευνών IMR Cyprus και η Ένωση Οικονομολόγων Κύπρου.   

Την εκδήλωση χαιρέτησε η Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, κα Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, η οποία μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στη σημασία και την αναγκαιότητα της έρευνας και στους λόγους και τις συνθήκες που έχουν καταστήσει αναγκαία την δράση και τη δημιουργία ενός πλαισίου κατευθύνσεων που θα συμβάλει στην χάραξη εθνικής πολιτικής. Επιπλέον, στην ομιλία της η κα Γιωρκάτζη τόνισε πως οι εν λόγω ενέργειες προσφέρουν οφέλη στην κοινωνία για ορθολογική μεταχείριση των χρηματοοικονομικών ζητημάτων, αλλά παράλληλα θα συμβάλουν και στο να αποκτήσει η Κύπρος ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην Ευρωζώνη.

Ακολούθησε ομιλία από τον Πρύτανη του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρ. Ανδρέα Αναγιωτού, ο οποίος υπογράμμισε τα ανησυχητικά ποσοστά χρηματοοικονομικά αναλφάβητων Κύπριων φοιτητών που διαφαίνονται μέσα από τις πρόσφατες μελέτες ερευνητών από το ΤΕΠΑΚ και το Durham University και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία της κοινωνίας μας. Δήλωσε την αναγκαιότητα για ανάπτυξη σωστής στάσης χρηματοοικονομικής συμπεριφοράς και επιμόρφωσης και παράλληλα ανέφερε ότι το ΤΕΠΑΚ θα παραμείνει πρωτεργάτης σε όλη την προσπάθεια για την διαμόρφωση αυτής της κουλτούρας.

Ο εκπρόσωπος του Γενικού Διευθυντή του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, Δρ. Μιχάλης Καμμάς, επικρότησε την προσπάθεια που διενεργείται στην καταγραφή και κατανόηση του προβλήματος και σχολίασε την ατζέντα που προωθείται από τον οργανισμό του που αφορά στην επιμόρφωση και εκπαίδευση ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού σε χρηματοοικονομικά θέματα. Επίσης, τόνισε την ανάγκη για να καταστεί εφικτή η κατάρτιση και η διοχέτευση της πολυσύνθετης και αναλυτικής γνώσης, που θα λειτουργήσουν μετέπειτα ως εφόδια για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Εκ μέρους της Ένωσης Οικονομολόγων Κύπρου χαιρετισμό απηύθυνε ο Δρ. Νίκος Ροδοσθένους, ο οποίος εστίασε στο ότι η γνώση της χρηματοοικονομικής αλφαβήτας θεωρείται απαραίτητη για τον καθένα μας και πως η ελλιπής ενημέρωση μπορεί να οδηγήσει στη δύνη των συνεπειών του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού. Επίσης τόνισε την αμφίδρομη σχέση που υπάρχει μεταξύ της πορείας της οικονομίας και της χρηματοοικονομικής γνώσης και κατάρτισης και τόνισε ότι η εκπαίδευση και επιμόρφωση έχει να επιτελέσει ουσιαστικό ρόλο στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την ανάπτυξη ενός γόνιμου προβληματισμού.

Τη συζήτηση της εκδήλωσης άνοιξε η Δρ. Adele Atkinson, Ανώτερη Πολιτική Αναλυτής του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), της μονάδας Χρηματοοικονομικής Επιμόρφωσης και Προστασίας του Καταναλωτή. Η Δρ. Atkinson, μέσα από την πολύχρονη εμπειρία της, παρέθεσε χρήσιμες συμβουλές για την στρατηγική προσέγγιση του προβλήματος του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού και τόνισε τη σημαντικότητα και χρησιμότητα της χάραξης μια εθνικής στρατηγικής που να εδράζεται στη σωστή χρηματοοικονομική μόρφωση και εκπαίδευση των ατόμων. Σημείωσε πως η εκπαίδευση πρέπει να συνοδευτεί παράλληλα τόσο από χρηματοοικονομική ένταξη των πολιτών όσο και από ενδυνάμωση της προστασίας του καταναλωτή. Ένας συνδυασμός των προαναφερθέντων στοχευμένων ενεργειών θα μπορεί να συντελέσει στην αποτελεσματική πρόληψη του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού και στην ουσιαστική αντιμετώπιση του.

Στη συνέχεια, ο Διευθυντής του Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης και Ερευνών της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, Δρ. Γιώργου Κυριάκου στην παρουσίασή του αναφέρθηκε στην ανάγκη ευρείας επιμόρφωσης σε οικονομικά θέματα, ιδιαίτερα σε ευάλωτες ομάδες ή ομάδες που χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση. Συγκεκριμένα, ανέφερε πως η επαρκής πληροφόρηση και επιμόρφωση είναι θέμα κοινωνικής ευαισθησίας και ευθύνης και συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας, ενώ η έλλειψή της μπορεί να οδηγήσει τόσο σε ανάληψη υπέρμετρου κινδύνου αλλά παράλληλα συνδέεται με αδυναμία προγραμματισμού για μακροπρόθεσμη οικονομική εξασφάλιση. Επιπλέον, σχολίασε ότι τα αναλυτικά αποτελέσματα της πρόσφατης έρευνας της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου θα ανακοινωθούν σύντομα και σημείωσε ότι θα μπορούν να αξιοποιηθούν για να τροχοδρομηθούν στοχευμενές και αποτελεσματικές προσπάθειες, στο πλαίσιο μίας εθνικής στρατηγικής, για την καλλιέργεια νοοτροπίας και στάσης συμπεριφοράς που να οδηγούν σε βέλτιστα αποτελέσματα για τον πολίτη.

Την εκδήλωση έκλεισε με την παρουσίασή του ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Εμπορίου Χρηματοοικονομικών και Ναυτιλίας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και Γραμματέας της Ένωσης Οικονομολόγων Κύπρου, Δρ. Παναγιώτης Ανδρέου. Ο Δρ. Ανδρέου έθεσε τους προβληματισμούς του σχετικά με αυτό το οξύ κοινωνικό πρόβλημα της σύγχρονης εποχής, τον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό, και το γεγονός ότι αποτελεί ένα σημαντικό αρνητικό παράγοντα που συμβάλλει στην εισοδηματική ανισότητα που χαρακτηρίζει τις ανεπτυγμένες οικονομίες. Παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάχθηκε από το ΤΕΠΑΚ σε συνεργασία με το Durham University σε δείγμα 881 Κυπρίων φοιτητών σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, σε 2 κρατικά και 3 ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου.

Η έρευνα κατέδειξε ότι μόνο το 37% των φοιτητών είναι χρηματοοικονομικά εγγράμματο, γεγονός που κατατάσσει την Κύπρο στην ουρά των υπολοίπων χωρών, απέχοντας κατά πολύ από τους μέσους όρους των άλλων ανεπτυγμένων χωρών.

Στην παρουσίαση του ο Δρ. Ανδρέου σημείωσε ότι οι χρηματοοικονομικές γνώσεις φαίνεται να είναι ένας σημαντικός παράγοντας επιρροής όσον αφορά στο πόσο κατανοεί ένας φοιτητής το πιστωτικό του χρέος και στην αποφυγή εξαπάτησης του από σκιώδη επενδυτικά σχήματα (π.χ Ponzi schemes). Παρουσίασε επίσης κάποια από τα πρώιμα αποτελέσματα της έρευνας της Insights Market Research (IMR Cyprus) σε συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ και το Durham University, σχετικά με την επίδραση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού στις διαδικτυακές τραπεζικές συναλλαγές, η οποία κατέδειξε ότι εκτός από τον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό υπάρχει και το πρόβλημα του ψηφιακού αναλφαβητισμού.

Τέλος, πρότεινε τους τέσσερις πυλώνες μέσω των οποίων θα μπορεί να επέλθει η λύση του προβλήματος του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού, τονίζοντας πρωτίστως την ανάγκη για εισαγωγή της χρηματοοικονομικής μόρφωσης και εκπαίδευσης στα σχολεία, την ανάγκη για θέσπιση εθνικής στρατηγικής και τις μεταρρυθμίσεις στο θεσμικό πλαίσιο, όσο και την ενθάρρυνση ιδιωτικών πρωτοβουλιών αλλά και την ανάπτυξη εμπειρογνωμοσύνης, επιστημονικής έρευνας και δια βίου μάθησης.

Η εκδήλωση στέφθηκε με επιτυχία και το μεγάλο ενδιαφέρον των αρμόδιων φορέων θα συμβάλει καθοριστικά στην ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της πολιτείας. Τα στατιστικά στοιχεία ανέδειξαν και επιβεβαίωσαν το υπαρκτό πρόβλημα του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού και την επιτακτική ανάγκη για την αντιμετώπιση του προβλήματος και των συνεπειών του.