Η 18η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως Ημέρα Ευαισθητοποίησης του κοινού για την Αναπτυξιακή (Ειδική) Γλωσσική Διαταραχή, η οποία, παρά το γεγονός ότι αφορά μια συχνά εμφανιζόμενη κατάσταση, παραμένει κρυμμένη. Σε αυτό το πλαίσιο έχει συστρατευτεί η διεθνής επιστημονική κοινότητα μαζί με τους επαγγελματίες (λογοθεπαθολόγους/ λογοθεραπευτές, εκπαιδευτικούς, σχολικούς ψυχολόγους κ.λπ.), τους γονείς και τα επηρεαζόμενα άτομα σε μια διεθνή εκστρατεία ενημέρωσης που μότο έχει φέτος «Εσύ και Εγώ» (βλ. https://radld.org/).  Το Τμήμα Επιστημών Αποκατάστασης και το ερευνητικό εργαστήριο Επικοινωνίας Λόγου Γλώσσας (ΕΠΙ.ΛΟ.Γο) του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, υπό το συντονισμό της Λέκτορος Λογοθεραπείας Δρ Έλενας Θεοδώρου, ως πρεσβευτές της δράσης αυτής στην Κύπρο και έχοντας στόχο την ενίσχυση της γνώσης τόσο των ατόμων που δραστηριοποιούνται με παιδιά, όσο και του ευρύ κοινού, σε θέματα που αφορούν την Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή οργανώνει διάφορες δράσεις (π.χ. ετοιμασία και διάχυση έντυπου υλικού, ενημερώσεις επαγγελματιών, άρθρα στον ημερήσιο τύπο).

Τι είναι ή Αναπτυξιακή (Ειδική) Γλωσσική Διαταραχή…

Η Αναπτυξιακής Γλωσσική Διαταραχή αφορά μια κατάσταση κατά την οποία τα παιδία αποτυγχάνουν να αναπτύξουν τις γλωσσικές τους ικανότητες στα αναμενόμενα για την ηλικία τους επίπεδα, χωρίς όμως αυτές οι δυσκολίες να μπορούν να αιτιολογηθούν αλλιώς (π.χ. νευρολογικές διαταραχές, κινητικές και αισθητηριακές δυσκολίες, νοητικές αδυναμίες) ή να συνυπάρχουν με άλλες καταστάσεις. Η διάγνωση της Αναπτυξιακής Γλωσσικής Διαταραχής μπορεί να δοθεί όταν ένα άτομο παρουσιάζει δυσκολίες που αφορούν την έκφραση ή/ και την κατανόηση του λόγου. Η σοβαρότητα εμφάνισης της διαταραχής κυμαίνεται από ελαφριά έως σοβαρή και προκύπτει από το είδος και την έκταση των γλωσσικών συμπτωμάτων. Επίσης, αν και δεν είναι ακόμα γνωστό τι προκαλεί τη διαταραχή, φαίνεται να υπάρχει ισχυρή γενετική/ κληρονομική προδιάθεση.

Η Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή, όπως αναφέρουν μελέτες πληθυσμού, επηρεάζει περίπου 2 παιδιά σε κάθε σχολική τάξη (7% - 8% του πληθυσμού), αλλά συχνά παραμένει «κρυμμένη» και αδιάγνωστη ή παρερμηνεύεται ως κακή συμπεριφορά και έλλειψη συγκέντρωσης.

Τι πρέπει να γνωρίζετε…

Η συμπτωματολογία της Αναπτυξιακής Γλωσσικής Διαταραχής χαρακτηρίζεται από μεγάλη ανομοιογένεια αφού τα συμπτώματα που εμφανίζουν τα επηρεαζόμενα άτομα μπορούν να διαφέρουν. Συχνά οι δυσκολίες στο λόγο, οι οποίες εμφανίζονται στην παιδική ηλικία μπορεί να εμμένουν στην ενήλικη ζωή με μια διαφοροποιημένη συμπτωματολογία.

Η διερεύνηση των επιπτώσεων της Αναπτυξιακής Γλωσσικής Διαταραχής στη ακαδημαϊκή επίδοση των επηρεαζόμενων ατόμων, όσο και της συναισθηματικής υγείας και την κοινωνικής ευημερίας έχει αποκαλύψει ένα φάσμα πιθανών επιπτώσεων. Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται οι μαθησιακές δυσκολίες, η σχολική αποτυχία, οι δυσκολίες κοινωνικής συνδιαλλαγής, η κοινωνική απομόνωση, τα προβλήματα συμπεριφοράς, οι συναισθηματικές δυσκολίες, οι δυσκολίες επαγγελματικής αποκατάστασης κ.λπ.. Ως εκ τούτου, επηρεάζονται η ποιότητα ζωής και το βιοτικό επίπεδο του επηρεαζόμενου ατόμου.

Το παιδί με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή είναι σημαντικό να εντοπιστεί και να αξιολογηθεί κατάλληλα και έγκαιρά για να λάβει την απαιτούμενη και κατάλληλη στήριξη, αφού ξέρουμε πως η γλωσσική παρέμβαση από επαγγελματίες λογοθεραπευτές καθώς επίσης και η στήριξη από δασκάλους, ειδικούς εκπαιδευτικούς και ψυχολόγους μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην θετική εξέλιξη του παιδιού. Ακόμα, και ενήλικα άτομα με τη διαταραχή, των οποίο οι δυσκολίες εμμένουν, μπορούν να βοηθηθούν αποτελεσματικά μέσω των κατάλληλων παρεμβάσεων. Έτσι, τα άτομα με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή  μπορεί να είναι πολύ κοινωνικά, και με την κατάλληλη στήριξη μπορούν να έχουν πολύ ενεργή ζωή, με οικογένεια και φίλους, καθώς επίσης μια πολύ καλή επαγγελματική πορεία.

Συμβουλές για να βοηθήσετε ένα άτομο με Αναπτυξιακή γλωσσική Διαταραχή

1. Κερδίστε την προσοχή του πριν ξεκινήσετε να του μιλάτε
2. Παρέχετε πολυαισθητηριακές πληροφορίες για να υποβοηθήσετε την κατανόηση (π.χ. δείξετε του, χρησιμοποιήστε χειρονομίες)
3. Μιλήστε χρησιμοποιώντας απλές προτάσεις
4. Χρησιμοποιήστε απλές προτάσεις, δίνοντας λίγες και συγκεκριμένες πληροφορίες κάθε φορά
5. Μιλήστε πιο αργά και δώστε χρόνο στο άτομο να κατανοήσει αυτό που λέτε
6. Δώστε του χρόνο να εκφραστεί χωρίς να το συμπληρώνετε ή να το διακόπτετε
7. Ενθαρρύνετε το να ζητήσει διευκρινήσεις όταν τις χρειάζεται
8. Ενθαρρύνεται το όταν προσπαθεί να μεταδώσει πληροφορίες λεκτικά για να μπορεί να συνεχίσει (π.χ. με ένα γνέψιμο του κεφαλιού)
9. Δώστε του ένα πλούσιο και ποικίλο γλωσσικό ερέθισμα για να μπορεί να το αξιοποιήσει και να ενισχύσει τις δικές του γλωσσικές ικανότητες
10. Επαναλάβετε σωστά τις λέξεις και τις φράσεις που το άτομο χρησιμοποιεί λανθασμένα χωρίς όμως να του λέτε πως μίλησε λανθασμένα (π.χ. Σέλω φαω παωτό- Α! ώστε, θέλεις να φάς παγωτό)
11. Δώστε του ευκαιρίες για περιγραφή (π.χ. λεξιλόγιο, ζωγραφιές)

Κλείνοντας, επισημαίνω πως τα άτομα με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή μπορούν να έχουν μια επιτυχημένη πορεία τόσο σε ακαδημαϊκό, όσο και σε κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο φτάνει να εντοπιστούν και να λάβουν τις κατάλληλες παρεμβάσεις. Αυτό είναι μια συλλογική δουλειά που απαιτεί την εμπλοκή της οικογένειας, των επαγγελματιών υγείας, των εκπαιδευτικών, των ερευνητών αλλά και των ατόμων που καθορίζουν την πολιτική παροχής υπηρεσιών.

Έλενα Θεοδώρου, PhD MSc  SLT

Λέκτορας Λογοθεραπείας

Επιστημονική Υπεύθυνη του Ερευνητικού Εργαστηρίου ΕΠΙ.ΛΟ.Γο

Τμήμα Επιστημών Αποκατάστασης, Σχολή Επιστημών Υγείας