Λίγες μέρες χρειάστηκαν για να επιτευχθεί το αναμενόμενο: το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο να μεταβεί από τη συμβατική στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Η πανδημία όρισε μια πρόκληση που όλοι έπρεπε να αποδεχθούν, αλλά λίγοι κατάφεραν να διαχειριστούν ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Η επιβολή των περιοριστικών μέτρων, οι απαγορεύσεις και ο εγκλεισμός ανάγκασε τους πάντες να προσαρμοστούν σε πρωτόγνωρες καταστάσεις και να λειτουργήσουν σε πολύ ιδιαίτερες συνθήκες. Άμεσα επηρεαζόμενος ο τομέας της εκπαίδευσης σε μια περίοδο όπου η ακαδημαϊκή χρονιά όδευε στη δύση της.
Όσον αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων συνεχίζοντας απρόσκοπτα την διδασκαλία, παρέχοντας όλα τα εφόδια και υποστήριξη στον κάθε φοιτητή, ολοκληρώνοντας ακόμη μια φορά με επιτυχία την φετινή ακαδημαϊκή χρονιά. Φοιτητές και ακαδημαϊκοί δηλώνουν την ικανοποίηση τους για την άμεση ανταπόκριση του πανεπιστημίου στην πρόκληση. Μια πρόκληση την οποία αντιμετώπισε με τη δυναμική που το χαρακτηρίζει και η οποία έδωσε το έναυσμα για την ολοκλήρωση μιας συζήτησης που θέλει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο να επικεντρώνεται στην ενίσχυση της εκπαιδευτικής εμπειρίας των φοιτητών/τριων του και την προώθηση της καινοτομίας στη διδασκαλία και στη μάθηση.
«Το ΤΕΠΑΚ ήξερε από την πρώτη στιγμή πώς θα δράσει»
Οι φοιτητές είχαν συνεχή επικοινωνία με το Πανεπιστήμιο τους και την Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας. Ο Κωνσταντίνος Καρσεράς, πρωτοετής φοιτητής στο Τμήμα Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών και μέλος της εσωτερικής Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεως που συστάθηκε στο ΤΕΠΑΚ, δηλώνει πλήρως ικανοποιημένος με την μετάβαση από τη συμβατική στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
«Το ΤΕΠΑΚ είχε ανακοινώσει έγκαιρα τις αποφάσεις του σχετικά με το διάστημα όπου θα ίσχυε η αναστολή μαθημάτων με φυσική παρουσία, λόγω των περιοριστικών μέτρων. Προηγήθηκε έρευνα από την Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας, για τις ιδιαιτερότητες και τις συγκεκριμένες ανάγκες των μαθημάτων και στη συνέχεια η συντριπτική πλειοψηφία τους μεταφέρθηκε διαδικτυακά. Για μαθήματα που αφορούσαν πρακτική άσκηση και εργαστηριακή εξάσκηση και εκ των πραγμάτων δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν, υπήρξε προσαρμογή και οι φοιτητές μπορούσαν να παραδώσουν κάποιες άλλες μελέτες και εργασίες.
Στο δικό μου τομέα, οι διδάσκοντες προσπάθησαν να αποδώσουν το μάθημα μέσω της τηλεκπαίδευσης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Από την εμπειρία μου μπορώ να πω ότι υπήρχε πολύ καλή επικοινωνία με τους διδάσκοντες, οι οποίοι αφιέρωναν αρκετό χρόνο για τη διδασκαλία, ερωτήσεις και διευκρινήσεις».
«Εντυπωσιακά γρήγορη ανταπόκριση»
Η Έλενα Γεωργίου, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραμμα Ναυτιλιακών και Διοίκησης θεωρούσε πως ο χρόνος είχε χαθεί. «Πραγματικά εντυπωσιάστηκα από το πόσο γρήγορα ανταποκρίθηκε το ΤΕΠΑΚ στις ανάγκες μας. Όταν άκουσα ότι κλείνουν τα πάντα λόγω των περιοριστικών μέτρων θεώρησα ότι χάσαμε τον χρόνο. Αλλά μετά είδα ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δούλεψε πάρα πολύ καλά. Η εμπειρία γενικά ήταν πολύ καλή. Δίναμε έμφαση στις λεπτομέρειες, υπήρχε κατανόηση, αλληλεπίδραση, συγκέντρωση και ελευθερία κινήσεων. Οι διδάσκοντες μας υποστήριξαν αρκετά σε αυτή τη διαδικασία.
Εγώ προσωπικά συγκεντρωνόμουν καλύτερα στη διαδικτυακή τάξη. Με τις εξετάσεις επίσης είμαι πολύ ευχαριστημένη. Oι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν πιστεύω ότι ήταν δίκαιοι για να αξιολογηθεί αντικειμενικά ο καθένας μας.
Αν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο προσφέρει προγράμματα σπουδών με εξ αποστάσεως εκπαίδευση, σίγουρα θα το σκεφτόμουν να παρακολουθήσω κι άλλο μεταπτυχιακό!»
«Πολλά τα συν της τηλεκπαίδευσης»
Ο Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής, Δρ. Στυλιανός Γιατρός επισήμανε τη σημαντικότητα της σύγχρονης εκπαίδευσης και της εξοικείωσης όλων με αυτήν. «Το να έχουμε κάποιο υλικό ανεβασμένο στην πλατφόρμα του πανεπιστημίου για να μελετήσουν ή να παρακολουθήσουν οι φοιτητές, ήταν κάτι σύνηθες. Το να εισέλθουμε όμως από την μια μέρα στην άλλη, σε διαδικτυακή τάξη όπου έπρεπε να κάνουμε συγχρονισμένη διδασκαλία, ήταν κάτι καινούριο. Η μετάβαση όμως ήταν σχετικά εύκολη και για μας και κυρίως για τους φοιτητές. Οι φοιτητές φάνηκαν έτοιμοι να παρακολουθήσουν με περισσότερο, θα έλεγα, ενδιαφέρον και είχαν πρόσβαση σε μεγαλύτερο όγκο πληροφόρησης. Ακόμη, οι φοιτητές οι οποίοι στην αίθουσα διδασκαλίας ενδέχεται να παρουσιάζονταν πιο διστακτικοί στο να εκφράσουν απόψεις ή απορίες, στη διαδικτυακή ‘τάξη’ μπορούσαν να γράψουν πιο εύκολα, ερωτήματα κατανόησης για να απαντηθούν από μένα.
Ένα άλλο θετικό ήταν η παρουσία των φοιτητών. Στη δια ζώσης διδασκαλία μπορούσαν να παρουσιαστούν περίπου 40 φοιτητές, ενώ στη διαδικτυακή μάθηση υπήρχαν συνδεδεμένοι με το μάθημα περίπου 60 με 70 άτομα. Η οπτικογράφηση του μαθήματος επίσης είναι ένα μεγάλο συν, εφόσον ο κάθε φοιτητής είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει ξανά όλο ή μέρος του μαθήματος. Παράλληλα η επικοινωνία μας με τους φοιτητές βελτιώθηκε, καθώς οι τελευταίοι είχαν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με τους καθηγητές τους και μετά το πέρας του μαθήματος. Μπορούσαν να αποστέλλουν απορίες, υλικό, εργασίες μέσα από το διαδικτυακό μας κανάλι».
Ένας συνδυασμός σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης θα ήταν πολύ καλό βήμα για μας αλλά και τους φοιτητές μας. Το ΤΕΠΑΚ είναι σε θέση να εισέλθει δυναμικά στην ψηφιακή εκπαίδευση και να προωθήσει προγράμματα σπουδών για όσους δεν μπορούν για τον ένα ή τον άλλο λόγο να παρακολουθήσουν δια ζώσης μαθήματα».
«Οι καλλιτέχνες δημιουργούν και στις αντίξοες συνθήκες»
Ένας κλάδος που αντιμετώπισε πραγματικά την πρόκληση ήταν αυτός των Καλών Τεχνών. Κι αν αναρωτιέται κανείς πώς γίνεται τα μαθήματα καλλιτεχνίας, δημιουργικότητας, τεχνοτροπίας ν’ «ανέβουν» διαδικτυακά, η Δρ. Κλίτσα Αντωνίου, Καθηγήτρια του Τμήματος Καλών Τεχνών μπορεί να δώσει την απάντηση.
«Η κατάσταση σίγουρα μας βρήκε προ εκπλήξεως. Δε θα κρύψω πως η αρχική μας αντίδραση ήταν κάπως αρνητική. Πραγματικά αναρωτιόμασταν πώς είναι δυνατόν να τα καταφέρουμε να συνεχίσουμε μαθήματα στο δικό μας τομέα. Μετά όμως από λίγη σκέψη, αλλάξαμε λίγο τις εργασίες τις οποίες ετοιμάζαμε για τους φοιτητές. Ήταν πιο εύκολο από αυτό που φοβόμασταν, γιατί από τη μια ήμαστε λίγο πριν το τέλος της χρονιάς και από την άλλη είδαμε πως υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι δημιουργίας και αξιολόγησης των φοιτητών.
Μάλιστα μπορώ να πω ότι είχαμε απρόσμενα ευχάριστα αποτελέσματα. Οι φοιτητές μας κατάφεραν να εξελίξουν δεξιότητες που δεν τις είχαμε προβλέψει. Έμαθαν πώς να παρουσιάσουν τη δουλειά τους με ψηφιακή μορφή, να δημιουργούν ηλεκτρονικά αρχεία με δομή, με εισαγωγή, με οδηγίες, με φωτογραφίες.
Οι δυσκολίες φυσικά υπήρχαν. Τα περιοριστικά μέτρα στην κυκλοφορία δεν επέτρεπαν την εξεύρεση υλικών που χρειάζονταν για τη δημιουργία του έργου τους. Έτσι χρειάστηκε για ακόμη μια φορά να είναι εφευρετικοί. Εξάλλου πολλοί καλλιτέχνες στο παρελθόν χρειάστηκε να περάσουν καταστάσεις πολιορκίας, πολέμων, φτώχειας, εξορίας, εγκλεισμού που δεν τους σταμάτησαν από το να είναι καλλιτέχνες, αφήνοντας έργα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι φοιτητές έψαξαν γύρω στην περιοχή τους, σε σκουπίδια, σε ανακυκλώσεις κλπ. Με τους φοιτητές αναπτύχθηκε μια ιδιαίτερη σχέση. Τα μαθήματα μας ήταν σε ιδιωτικό επίπεδο. Για παράδειγμα κάθε φοιτητής είχε τη δική του ώρα μαζί μου για δύο φορές την εβδομάδα».
«Η πανδημία άλλαξε τον τρόπο της εκπαίδευσης»
Ήρθε ο καιρός να εφαρμοστεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και το ΤΕΠΑΚ να μπει αποφασιστικά και ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά. Ο Κοσμήτορας της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας, Δρ. Φώτης Παναγίδης αναφέρει ότι το θέμα που συζητείται εδώ και καιρό για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ήρθε η ώρα να πάρει το δρόμο της υλοποίησης.
«Το γεγονός ότι σε μια εβδομάδα όλα ήταν έτοιμα για την τηλεκπαίδευση ήταν τεράστια επιτυχία. Πέρα από την υλικοτεχνική υποδομή και την κάλυψη αναγκών των φοιτητών π.χ. σε εξοπλισμό όπως ηλεκτρονικοί υπολογιστές, το ακαδημαϊκό προσωπικό ήταν σε θέση να εφαρμόσει την εξ αποστάσεως διαδικτυακή διδασκαλία χωρίς κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα.
Όσο για την ύλη η οποία διδάσκεται, αυτή δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη. Η ύλη διαφοροποιείται από τη συμβατική στη σύγχρονη διαδικτυακή εκπαίδευση. Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση πρέπει να εξευρεθούν άλλοι τρόποι ώστε να επιτευχθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δίδεται η αυτονομία στους φοιτητές ώστε να κάνουν κάποιες εργασίες και ασκήσεις ανεξάρτητα αλλά παράλληλα ελεγχόμενα από τους καθηγητές τους. Αυτό πρέπει να μελετηθεί διεξοδικά ώστε να εντοπιστούν οι τρόποι όπου τα μαθήματα θα μπορούν να μετατραπούν από συμβατικά σε διαδικτυακά. Συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των τρόπων αξιολόγησης των φοιτητών».
«Σημαντικό το ότι δεν επηρεάστηκε η χρονιά»
Ο Στέφανος Αβραάμ, δευτεροετής φοιτητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής, έχοντας το βλέμμα στραμμένο στο χώρο των ΙΤ είδε τα πράγματα αλλιώς με την τηλεκπαίδευση. Αν και προτιμούσε την εμπειρία της διάλεξης σε μια αίθουσα του πανεπιστημίου, εντούτοις η εμπειρία του με τη διαδικτυακή διδασκαλία δεν τον απογοήτευσε καθόλου.
«Σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα το Πανεπιστήμιο ‘μεταφέρθηκε’ στο διαδίκτυο. Είτε με ζωντανή διδασκαλία, είτε με τις διαλέξεις των καθηγητών αναρτημένες στην πλατφόρμα μας. Το τελευταίο ήταν πιο βολικό για πολλούς από μας, γιατί λόγω δουλειάς ή άλλων υποχρεώσεων μπορεί να μην μπορούσαμε να είμαστε συνεπείς στη διαδικτυακή μας συνάντηση. Μπαίναμε στην πλατφόρμα και παρακολουθούσαμε στο δικό μας χρόνο τις διαλέξεις των καθηγητών μας. Αν είχαμε απορίες τότε επικοινωνούσαμε με τον διδάσκοντα του μαθήματος, ζητώντας διευκρινήσεις και με τη σειρά του μας απαντούσε σε ό,τι ζητούσαμε.
Δε θεωρώ ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος, ούτε επηρεάστηκε η χρονιά. Ολοκληρώθηκε η παράδοση της ύλης και προχωρήσαμε σε εξετάσεις εξ αποστάσεως. Οι διδάσκοντες ανέθεταν την εξέταση στη διαδικτυακή μας ομάδα και έπρεπε να παραδώσουμε πίσω το ‘γραπτό’ σε συγκεκριμένη ώρα».
«Από την πρακτική άσκηση στην πραγματική μάχη»
Η Σχολή που επηρεάστηκε ίσως περισσότερο από τις υπόλοιπες ήταν αυτή των Επιστημών Υγείας, κάτω από την οποία υπάγεται το Τμήμα Νοσηλευτικής. Με την πρακτική εξάσκηση να μένει εκ πρώτης όψεως στον «αέρα», το Τμήμα Νοσηλευτικής αξιοποίησε την ευκαιρία για να «δοκιμάσει» τους φοιτητές σε πραγματικές συνθήκες. Τα μαθήματα θεωρίας συνέχισαν διαδικτυακά και η πρακτική ακολούθησε το δρόμο της στήριξης των ευπαθών ομάδων καθώς και της υποστήριξης της ομάδας επιδημιολογικής επιτήρησης λοιμώξεων του Υπουργείου Υγείας. Καλύτερη πρακτική εξάσκηση και εμπειρία μέσα σε πραγματική κατάσταση κρίσης δε θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.
Η Κυριακή Aγησιλάου, φοιτήτρια στο Τμήμα Νοσηλευτικής, λίγο πριν αποφοιτήσει από το ΤΕΠΑΚ κατάφερε να εμπλουτίσει το βιογραφικό της με γνώσεις και εμπειρία, κερδίζοντας αυτοπεποίθηση και θάρρος για ν’ αντιμετωπίσει το αύριο κοντά σε ασθενείς που θα την έχουν ανάγκη. «Δεν προλάβαμε να απογοητευτούμε από την αναστολή της πρακτικής μας εξάσκησης γιατί σχεδόν άμεσα, το Τμήμα Νοσηλευτικής διέθεσε το δυναμικό του για να ενισχύσει την κοινωνία σε μια κρίσιμη στιγμή. Έτσι εναλλακτικά, η ‘πρακτική’ μας εξάσκηση διενεργήθηκε μέσα από άλλες εργασίες. Όπως για παράδειγμα κάποιοι είχαν την ευθύνη για τηλεφωνική επικοινωνία και στήριξηατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού π.χ. ηλικιωμένους, καρδιοπαθείς, διαβητικούς. Άλλοι πάλι εντάχθηκαν στην επιδημιολογική ομάδα επιτήρησης λοιμώξεων του Υπουργείου Υγείας και άλλοι στα εξωτερικά ιατρεία, κλπ. Η εμπειρία θα έλεγα ότι ήταν μοναδική τόσο για τη μικρή βοήθεια που παρείχαμε με τη σειρά μας στο Υπουργείο Υγείας όσο και για την μάθηση που ολοκληρώθηκε διαδικτυακά με τις εξετάσεις μας».
Πρόσκληση σε Διαδικτυακό συνέδριο του προγράμματος Media Lab
Λίγες μέρες χρειάστηκαν για να επιτευχθεί το αναμενόμενο: το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο να μεταβεί από τη συμβατική στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Η πανδημία όρισε μια πρόκληση που όλοι έπρεπε να αποδεχθούν, αλλά λίγοι κατάφεραν να διαχειριστούν ξεπερνώντας κάθε προσδοκία. Η επιβολή των περιοριστικών μέτρων, οι απαγορεύσεις και ο εγκλεισμός ανάγκασε τους πάντες να προσαρμοστούν σε πρωτόγνωρες καταστάσεις και να λειτουργήσουν σε πολύ ιδιαίτερες συνθήκες. Άμεσα επηρεαζόμενος ο τομέας της εκπαίδευσης σε μια περίοδο όπου η ακαδημαϊκή χρονιά όδευε στη δύση της.
Όσον αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων συνεχίζοντας απρόσκοπτα την διδασκαλία, παρέχοντας όλα τα εφόδια και υποστήριξη στον κάθε φοιτητή, ολοκληρώνοντας ακόμη μια φορά με επιτυχία την φετινή ακαδημαϊκή χρονιά. Φοιτητές και ακαδημαϊκοί δηλώνουν την ικανοποίηση τους για την άμεση ανταπόκριση του πανεπιστημίου στην πρόκληση. Μια πρόκληση την οποία αντιμετώπισε με τη δυναμική που το χαρακτηρίζει και η οποία έδωσε το έναυσμα για την ολοκλήρωση μιας συζήτησης που θέλει το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο να επικεντρώνεται στην ενίσχυση της εκπαιδευτικής εμπειρίας των φοιτητών/τριων του και την προώθηση της καινοτομίας στη διδασκαλία και στη μάθηση.
«Το ΤΕΠΑΚ ήξερε από την πρώτη στιγμή πώς θα δράσει»
Οι φοιτητές είχαν συνεχή επικοινωνία με το Πανεπιστήμιο τους και την Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας. Ο Κωνσταντίνος Καρσεράς, πρωτοετής φοιτητής στο Τμήμα Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών και μέλος της εσωτερικής Ομάδας Διαχείρισης Κρίσεως που συστάθηκε στο ΤΕΠΑΚ, δηλώνει πλήρως ικανοποιημένος με την μετάβαση από τη συμβατική στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
«Το ΤΕΠΑΚ είχε ανακοινώσει έγκαιρα τις αποφάσεις του σχετικά με το διάστημα όπου θα ίσχυε η αναστολή μαθημάτων με φυσική παρουσία, λόγω των περιοριστικών μέτρων. Προηγήθηκε έρευνα από την Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας, για τις ιδιαιτερότητες και τις συγκεκριμένες ανάγκες των μαθημάτων και στη συνέχεια η συντριπτική πλειοψηφία τους μεταφέρθηκε διαδικτυακά. Για μαθήματα που αφορούσαν πρακτική άσκηση και εργαστηριακή εξάσκηση και εκ των πραγμάτων δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν, υπήρξε προσαρμογή και οι φοιτητές μπορούσαν να παραδώσουν κάποιες άλλες μελέτες και εργασίες.
Στο δικό μου τομέα, οι διδάσκοντες προσπάθησαν να αποδώσουν το μάθημα μέσω της τηλεκπαίδευσης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Από την εμπειρία μου μπορώ να πω ότι υπήρχε πολύ καλή επικοινωνία με τους διδάσκοντες, οι οποίοι αφιέρωναν αρκετό χρόνο για τη διδασκαλία, ερωτήσεις και διευκρινήσεις».
«Εντυπωσιακά γρήγορη ανταπόκριση»
Η Έλενα Γεωργίου, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραμμα Ναυτιλιακών και Διοίκησης θεωρούσε πως ο χρόνος είχε χαθεί. «Πραγματικά εντυπωσιάστηκα από το πόσο γρήγορα ανταποκρίθηκε το ΤΕΠΑΚ στις ανάγκες μας. Όταν άκουσα ότι κλείνουν τα πάντα λόγω των περιοριστικών μέτρων θεώρησα ότι χάσαμε τον χρόνο. Αλλά μετά είδα ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δούλεψε πάρα πολύ καλά. Η εμπειρία γενικά ήταν πολύ καλή. Δίναμε έμφαση στις λεπτομέρειες, υπήρχε κατανόηση, αλληλεπίδραση, συγκέντρωση και ελευθερία κινήσεων. Οι διδάσκοντες μας υποστήριξαν αρκετά σε αυτή τη διαδικασία.
Εγώ προσωπικά συγκεντρωνόμουν καλύτερα στη διαδικτυακή τάξη. Με τις εξετάσεις επίσης είμαι πολύ ευχαριστημένη. Oι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν πιστεύω ότι ήταν δίκαιοι για να αξιολογηθεί αντικειμενικά ο καθένας μας.
Αν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο προσφέρει προγράμματα σπουδών με εξ αποστάσεως εκπαίδευση, σίγουρα θα το σκεφτόμουν να παρακολουθήσω κι άλλο μεταπτυχιακό!»
«Πολλά τα συν της τηλεκπαίδευσης»
Ο Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής, Δρ. Στυλιανός Γιατρός επισήμανε τη σημαντικότητα της σύγχρονης εκπαίδευσης και της εξοικείωσης όλων με αυτήν. «Το να έχουμε κάποιο υλικό ανεβασμένο στην πλατφόρμα του πανεπιστημίου για να μελετήσουν ή να παρακολουθήσουν οι φοιτητές, ήταν κάτι σύνηθες. Το να εισέλθουμε όμως από την μια μέρα στην άλλη, σε διαδικτυακή τάξη όπου έπρεπε να κάνουμε συγχρονισμένη διδασκαλία, ήταν κάτι καινούριο. Η μετάβαση όμως ήταν σχετικά εύκολη και για μας και κυρίως για τους φοιτητές. Οι φοιτητές φάνηκαν έτοιμοι να παρακολουθήσουν με περισσότερο, θα έλεγα, ενδιαφέρον και είχαν πρόσβαση σε μεγαλύτερο όγκο πληροφόρησης. Ακόμη, οι φοιτητές οι οποίοι στην αίθουσα διδασκαλίας ενδέχεται να παρουσιάζονταν πιο διστακτικοί στο να εκφράσουν απόψεις ή απορίες, στη διαδικτυακή ‘τάξη’ μπορούσαν να γράψουν πιο εύκολα, ερωτήματα κατανόησης για να απαντηθούν από μένα.
Ένα άλλο θετικό ήταν η παρουσία των φοιτητών. Στη δια ζώσης διδασκαλία μπορούσαν να παρουσιαστούν περίπου 40 φοιτητές, ενώ στη διαδικτυακή μάθηση υπήρχαν συνδεδεμένοι με το μάθημα περίπου 60 με 70 άτομα. Η οπτικογράφηση του μαθήματος επίσης είναι ένα μεγάλο συν, εφόσον ο κάθε φοιτητής είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει ξανά όλο ή μέρος του μαθήματος. Παράλληλα η επικοινωνία μας με τους φοιτητές βελτιώθηκε, καθώς οι τελευταίοι είχαν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με τους καθηγητές τους και μετά το πέρας του μαθήματος. Μπορούσαν να αποστέλλουν απορίες, υλικό, εργασίες μέσα από το διαδικτυακό μας κανάλι».
Ένας συνδυασμός σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης θα ήταν πολύ καλό βήμα για μας αλλά και τους φοιτητές μας. Το ΤΕΠΑΚ είναι σε θέση να εισέλθει δυναμικά στην ψηφιακή εκπαίδευση και να προωθήσει προγράμματα σπουδών για όσους δεν μπορούν για τον ένα ή τον άλλο λόγο να παρακολουθήσουν δια ζώσης μαθήματα».
«Οι καλλιτέχνες δημιουργούν και στις αντίξοες συνθήκες»
Ένας κλάδος που αντιμετώπισε πραγματικά την πρόκληση ήταν αυτός των Καλών Τεχνών. Κι αν αναρωτιέται κανείς πώς γίνεται τα μαθήματα καλλιτεχνίας, δημιουργικότητας, τεχνοτροπίας ν’ «ανέβουν» διαδικτυακά, η Δρ. Κλίτσα Αντωνίου, Καθηγήτρια του Τμήματος Καλών Τεχνών μπορεί να δώσει την απάντηση.
«Η κατάσταση σίγουρα μας βρήκε προ εκπλήξεως. Δε θα κρύψω πως η αρχική μας αντίδραση ήταν κάπως αρνητική. Πραγματικά αναρωτιόμασταν πώς είναι δυνατόν να τα καταφέρουμε να συνεχίσουμε μαθήματα στο δικό μας τομέα. Μετά όμως από λίγη σκέψη, αλλάξαμε λίγο τις εργασίες τις οποίες ετοιμάζαμε για τους φοιτητές. Ήταν πιο εύκολο από αυτό που φοβόμασταν, γιατί από τη μια ήμαστε λίγο πριν το τέλος της χρονιάς και από την άλλη είδαμε πως υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι δημιουργίας και αξιολόγησης των φοιτητών.
Μάλιστα μπορώ να πω ότι είχαμε απρόσμενα ευχάριστα αποτελέσματα. Οι φοιτητές μας κατάφεραν να εξελίξουν δεξιότητες που δεν τις είχαμε προβλέψει. Έμαθαν πώς να παρουσιάσουν τη δουλειά τους με ψηφιακή μορφή, να δημιουργούν ηλεκτρονικά αρχεία με δομή, με εισαγωγή, με οδηγίες, με φωτογραφίες.
Οι δυσκολίες φυσικά υπήρχαν. Τα περιοριστικά μέτρα στην κυκλοφορία δεν επέτρεπαν την εξεύρεση υλικών που χρειάζονταν για τη δημιουργία του έργου τους. Έτσι χρειάστηκε για ακόμη μια φορά να είναι εφευρετικοί. Εξάλλου πολλοί καλλιτέχνες στο παρελθόν χρειάστηκε να περάσουν καταστάσεις πολιορκίας, πολέμων, φτώχειας, εξορίας, εγκλεισμού που δεν τους σταμάτησαν από το να είναι καλλιτέχνες, αφήνοντας έργα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι φοιτητές έψαξαν γύρω στην περιοχή τους, σε σκουπίδια, σε ανακυκλώσεις κλπ. Με τους φοιτητές αναπτύχθηκε μια ιδιαίτερη σχέση. Τα μαθήματα μας ήταν σε ιδιωτικό επίπεδο. Για παράδειγμα κάθε φοιτητής είχε τη δική του ώρα μαζί μου για δύο φορές την εβδομάδα».
«Η πανδημία άλλαξε τον τρόπο της εκπαίδευσης»
Ήρθε ο καιρός να εφαρμοστεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και το ΤΕΠΑΚ να μπει αποφασιστικά και ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά. Ο Κοσμήτορας της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας, Δρ. Φώτης Παναγίδης αναφέρει ότι το θέμα που συζητείται εδώ και καιρό για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ήρθε η ώρα να πάρει το δρόμο της υλοποίησης.
«Το γεγονός ότι σε μια εβδομάδα όλα ήταν έτοιμα για την τηλεκπαίδευση ήταν τεράστια επιτυχία. Πέρα από την υλικοτεχνική υποδομή και την κάλυψη αναγκών των φοιτητών π.χ. σε εξοπλισμό όπως ηλεκτρονικοί υπολογιστές, το ακαδημαϊκό προσωπικό ήταν σε θέση να εφαρμόσει την εξ αποστάσεως διαδικτυακή διδασκαλία χωρίς κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα.
Όσο για την ύλη η οποία διδάσκεται, αυτή δε θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη. Η ύλη διαφοροποιείται από τη συμβατική στη σύγχρονη διαδικτυακή εκπαίδευση. Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση πρέπει να εξευρεθούν άλλοι τρόποι ώστε να επιτευχθούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δίδεται η αυτονομία στους φοιτητές ώστε να κάνουν κάποιες εργασίες και ασκήσεις ανεξάρτητα αλλά παράλληλα ελεγχόμενα από τους καθηγητές τους. Αυτό πρέπει να μελετηθεί διεξοδικά ώστε να εντοπιστούν οι τρόποι όπου τα μαθήματα θα μπορούν να μετατραπούν από συμβατικά σε διαδικτυακά. Συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των τρόπων αξιολόγησης των φοιτητών».
«Σημαντικό το ότι δεν επηρεάστηκε η χρονιά»
Ο Στέφανος Αβραάμ, δευτεροετής φοιτητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής, έχοντας το βλέμμα στραμμένο στο χώρο των ΙΤ είδε τα πράγματα αλλιώς με την τηλεκπαίδευση. Αν και προτιμούσε την εμπειρία της διάλεξης σε μια αίθουσα του πανεπιστημίου, εντούτοις η εμπειρία του με τη διαδικτυακή διδασκαλία δεν τον απογοήτευσε καθόλου.
«Σε πολύ γρήγορο χρονικό διάστημα το Πανεπιστήμιο ‘μεταφέρθηκε’ στο διαδίκτυο. Είτε με ζωντανή διδασκαλία, είτε με τις διαλέξεις των καθηγητών αναρτημένες στην πλατφόρμα μας. Το τελευταίο ήταν πιο βολικό για πολλούς από μας, γιατί λόγω δουλειάς ή άλλων υποχρεώσεων μπορεί να μην μπορούσαμε να είμαστε συνεπείς στη διαδικτυακή μας συνάντηση. Μπαίναμε στην πλατφόρμα και παρακολουθούσαμε στο δικό μας χρόνο τις διαλέξεις των καθηγητών μας. Αν είχαμε απορίες τότε επικοινωνούσαμε με τον διδάσκοντα του μαθήματος, ζητώντας διευκρινήσεις και με τη σειρά του μας απαντούσε σε ό,τι ζητούσαμε.
Δε θεωρώ ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος, ούτε επηρεάστηκε η χρονιά. Ολοκληρώθηκε η παράδοση της ύλης και προχωρήσαμε σε εξετάσεις εξ αποστάσεως. Οι διδάσκοντες ανέθεταν την εξέταση στη διαδικτυακή μας ομάδα και έπρεπε να παραδώσουμε πίσω το ‘γραπτό’ σε συγκεκριμένη ώρα».
«Από την πρακτική άσκηση στην πραγματική μάχη»
Η Σχολή που επηρεάστηκε ίσως περισσότερο από τις υπόλοιπες ήταν αυτή των Επιστημών Υγείας, κάτω από την οποία υπάγεται το Τμήμα Νοσηλευτικής. Με την πρακτική εξάσκηση να μένει εκ πρώτης όψεως στον «αέρα», το Τμήμα Νοσηλευτικής αξιοποίησε την ευκαιρία για να «δοκιμάσει» τους φοιτητές σε πραγματικές συνθήκες. Τα μαθήματα θεωρίας συνέχισαν διαδικτυακά και η πρακτική ακολούθησε το δρόμο της στήριξης των ευπαθών ομάδων καθώς και της υποστήριξης της ομάδας επιδημιολογικής επιτήρησης λοιμώξεων του Υπουργείου Υγείας. Καλύτερη πρακτική εξάσκηση και εμπειρία μέσα σε πραγματική κατάσταση κρίσης δε θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί.
Η Κυριακή Aγησιλάου, φοιτήτρια στο Τμήμα Νοσηλευτικής, λίγο πριν αποφοιτήσει από το ΤΕΠΑΚ κατάφερε να εμπλουτίσει το βιογραφικό της με γνώσεις και εμπειρία, κερδίζοντας αυτοπεποίθηση και θάρρος για ν’ αντιμετωπίσει το αύριο κοντά σε ασθενείς που θα την έχουν ανάγκη. «Δεν προλάβαμε να απογοητευτούμε από την αναστολή της πρακτικής μας εξάσκησης γιατί σχεδόν άμεσα, το Τμήμα Νοσηλευτικής διέθεσε το δυναμικό του για να ενισχύσει την κοινωνία σε μια κρίσιμη στιγμή. Έτσι εναλλακτικά, η ‘πρακτική’ μας εξάσκηση διενεργήθηκε μέσα από άλλες εργασίες. Όπως για παράδειγμα κάποιοι είχαν την ευθύνη για τηλεφωνική επικοινωνία και στήριξηατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού π.χ. ηλικιωμένους, καρδιοπαθείς, διαβητικούς. Άλλοι πάλι εντάχθηκαν στην επιδημιολογική ομάδα επιτήρησης λοιμώξεων του Υπουργείου Υγείας και άλλοι στα εξωτερικά ιατρεία, κλπ. Η εμπειρία θα έλεγα ότι ήταν μοναδική τόσο για τη μικρή βοήθεια που παρείχαμε με τη σειρά μας στο Υπουργείο Υγείας όσο και για την μάθηση που ολοκληρώθηκε διαδικτυακά με τις εξετάσεις μας».
