Τι είναι η Κουμανδαρία;

Η ‘Κουμανδαρία’ αποτελεί Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης, χαρακτηριζόμενο από ιδιαίτερο χρώμα και βελούδινη γεύση, το οποίο παράγεται στην Κύπρο από τις γηγενείς ποικιλίες ‘Ξυνιστέρι’ και ‘Μαυρο’, με μία συγκεκριμένη μέθοδο (λιάσιμο στον ήλιο), και συνιστά το πλέον φημισμένο από τα κυπριακά κρασιά (Εικ. 1). Ωστόσο, σήμερα τόσο η ‘Κουμανδαρία΄, όσο και γενικά το κυπριακό κρασί διανύουν μία μεταβατική περίοδο. Το οινικό σκηνικό της Κύπρου καταγράφει μια μεγάλη δυναμική και είναι εντελώς διαφορετικό σε σχέση με τις τελευταίες δεκαετίες. Η προσαρμογή στο νέο περιβάλλον δεν είναι εύκολη υπόθεση, και είναι απαραίτητη η επένδυση σε καινοτόμες τεχνολογίες, καθώς και στην παραγωγή κρίσιμης μάζας νέου ανθρώπινου δυναμικού με υψηλή τεχνολογική κατάρτιση.

Από το 2004, όπου η Κύπρος έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χαράχθηκε νέος οινικός χάρτης, δομήθηκε νομικό πλαίσιο για τις κατηγορίες των αμπελοοινικών προϊόντων και οριοθετήθηκαν περιοχές στις οποίες μπορούν να παραχθούν κρασιά με γεωγραφική ένδειξη και κρασιά με ελεγχόμενη ονομασία προέλευσης.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία έντονη αναπτυξιακή παρουσία οινοπαραγωγικών μονάδων σε τοποθεσίες οι οποίες είναι σε άμεση εγγύτητα με τις αμπελουργικές περιοχές. Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν με ιδιωτική πρωτοβουλία στην κυπριακή ύπαιθρο ενενήντα σύγχρονα και ευέλικτα τοπικά οινοποιεία, τα οποία συγκροτούν την κυπριακή οινική παραγωγή, συμβάλλοντας έτσι στην ανάκαμψη του κυπριακού αμπελώνα, με αποτέλεσμα να σταθεροποιηθούν οι έντονες πτωτικές τάσεις ως προς την καλλιεργούμενη έκταση που καταγράφηκαν στο διάστημα 2000-2010 (Εικ. 3), βοηθώντας ταυτόχρονα την τοπική ανάπτυξη και διαμορφώνοντας μία νέα οινική κουλτούρα. Ένα άλλο θετικό στοιχείο που βοηθάει στη συνολική αναβάθμιση του αμπελοοινικού τομέα στην Κύπρο είναι η επιστημονική βοήθεια που μπορούν να παρέχουν τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα με την ανάληψη ερευνητικού έργου.

Η ημερίδα:

Το Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου σε συνεργασία με την Ομάδα Παραγωγών Κουμανδαρίας διοργανώνουν επιστημονική ημερίδα  με θέμα την καινοτομία στην παραγωγή γλυκών οίνων με έμφαση στην Κουμανδαρία. Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στο κεντρικό Αμφιθέατρο του Κτιρίου Τάσος Παπαδόπουλος του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου την Πέμπτη 4 Οκτωβρίου, 2018 από τις 17:30 μέχρι τις 20:30 και η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό. Το πρόγραμμα της ημερίδας χωρίζεται σε δύο διακριτές ενότητες. Αρχικά, θα υποστηριχθούν εισηγήσεις από τρεις εκπροσώπους της Κουμανδαριας στην Κύπρο. Η κυριά ενότητα της ημερίδας θα περιλαμβάνει εισηγήσεις από 3 καθηγητές του εξωτερικού: (1) ο Fabio Mencarelli (Πανεπιστήμιο του Viterbo, Ιταλία) ειδικός για θέματα αφυδάτωσης σταφυλιών και παραγωγής οίνων ποιότητας, (2) ο Giovanni Battista Tornielli (Πανεπιστήμιο της Βερόνας, Ιταλία), ειδικός σε θέματα γενετικής και φυσιολογίας οινοποιήσιμων σταφυλιών και (3) ο καθηγητής Στέφανος Κουνδουράς (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), ειδικός σε θέματα διαχείρισης αμπελώνων.  

Οι διοργανωτές:

Η ημερίδα διοργανώνεται από τον Δρ. Γιώργο Μαγγανάρη, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων(ΓΒΤ)*. Υπό την καθοδήγηση του Δρ.  Μαγγανάρη, στα πλαίσια διδακτορικού προγράμματος, έχει διεξαχθεί εκτεταμένη έρευνα σχετικά με την αφυδάτωση των σταφυλιών που προορίζονται για την παραγωγή της «Κουμανδαρία» σε συνεργασία με τον Δρ. Β. Γούλα και τον Δρ. Β. Γκέκα.  Στη συγκεκριμένη μελέτη καταγράφεται για πρώτη φορά το μεταβολικό προφίλ γλεύκους από νωπά και αφυδατωμένα σταφύλια των δύο Κυπριακών ποικιλιών αμπέλου «Μαύρο» και «Ξυνιστέρι», καθώς επίσης και επιστημονικά δεδομένα για την καλύτερη κατανόηση (α) της επίδρασης της αφαίρεσης φύλλων στο στάδιο της ωρίμανσης των σταφυλιών, (β) των βιοχημικών αλλαγών που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της αφυδάτωσης των σταφυλιών στον ήλιο και (γ) της σημασία της μεθόδου αφυδάτωσης στη σύνθεση πρωτογενών και δευτερογενών μεταβολιτών των σταφυλιών. Αναλυτικά τα αποτελέσματα της ερευνητικής μελέτης έχουν δημοσιευτεί στα έγκριτα επιστημονικά περιοδικά (i) Food Research International, (ii) Postharvest Biology and Technology και (iii) Journal of the Science of Food and Agriculture**.

*Το Τμήμα ΓΒΤ είναι το πρώτο ακαδημαϊκό κέντρο στην Κύπρο το οποίο προσφέρει πανεπιστημιακό πτυχίο γεωπονικών επιστημών με δυνατότητα εξειδίκευσης σε τρεις βασικές κατευθύνσεις. Το όραμα του Τμήματος είναι να εξελιχθεί και να εδραιωθεί ως ένα διεθνώς αναγνωρισμένο κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης στον τομέα των Γεωπονικών Επιστημών, της Βιοτεχνολογίας, και της Επιστήμης των Τροφίμων, ενώ βασικός στόχος του είναι η παραγωγή και διάδοση των επιστημονικών γνώσεων και τεχνολογιών που είναι απαραίτητες για την ορθολογική και αειφορική ανάπτυξη της Κυπριακής αγροτικής οικονομίας,.

**Διάχυση πληροφοριών για την Κουμανδαρία σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

1. Constantinou S, Gómez-Caravaca AM, Goulas V, Segura-Carretero A, Koundouras S, Manganaris GA. Leaf removal at veraison stage differentially affects qualitative attributes and bioactive composition of fresh and dehydrated grapes of two indigenous cultivars of Cyprus. Journal of the Science of Food & Agriculture 2018, doi:10.1002/jsfa.9309
2. Constantinou S, Gómez-Caravaca AM, Goulas V, Segura-Carretero A, Koundouras S, Manganaris GA. The impact of postharvest dehydration methods on qualitative attributes and chemical composition of ‘Xynisteri’ grape (Vitis vinifera) must. Postharvest Biology & Technology 2018, 135, 114-122.
3. Constantinou S, Gómez-Caravaca AM, Goulas V, Segura-Carretero A, Manganaris GA. Metabolic fingerprinting of must obtained from sun-dried grapes of two indigenous Cypriot cultivars destined for the production of 'Commandaria'; a protected designation of origin product. Food Research International 2017, 100, 469-476.

Πρόσκληση και πρόγραμμα εκδήλωσης 

Στοιχεία επικοινωνίας:

Δρ. Γιώργος Μαγγανάρης
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου,
Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων,
Email: george.manganaris@cut.ac.cy,
Τηλ.: 25002307,
Email: http://web.cut.ac.cy/fruitsciencesgroup, http://www.cut.ac.cy